Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων

Σάββατο 1 Φεβρουαρίου 2014

Από σήμερα η αύξηση 10 λεπτών στην τιμή των τσιγάρων

πηγή:  koolnews.gr

Κατά δέκα λεπτά ακριβότερα θα πωλούνται από σήμερα τα πακέτα τσιγάρων. Με απόφαση του Γ.Γ. Δημοσίων Εσόδων, Χάρη Θεοχάρη.
Παρά το γεγονός ότι η αύξηση όπως εκτιμούσε η κυβέρνηση θα ήταν 5 λεπτά, τελικά ανέρχεται στα 10, λόγω της μεθόδου που εφαρμόζουν οι καπνοβιομηχανίες κατά την τιμολόγηση των προϊόντων τους, η οποία δεν επιτρέπει τις υποδιαιρέσεις τιμών σε κάτω από δέκα λεπτά. Υπενθυμίζεται ότι η αύξηση της λιανικής τιμής πώλησης των τσιγάρων αποφασίστηκε ως ισοδύναμο μέτρο, προκειμένου να αποσυρθεί το εισιτήριο των 25 ευρώ για την νοσηλεία σε νοσοκομείο, μέτρο που είχε προκαλέσει σωρεία αντιδράσεων.

Δευτέρα 27 Ιανουαρίου 2014

Περαιτέρω μείωση 10% εισοδημάτων και δαπανών καταγράφει η ΕΛΣΤΑΤ

 πηγή: ΑΥΓΗ

Νέα συρρίκνωση σε καταναλωτικά εισοδήματα και δαπάνες, αλλά και στην αποταμίευση καταγράφουν στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής, όπως μεταδίδει το ΑΜΠΕ. Πιο συγκεκριμένα, το τρίτο τρίμηνο του 2013, το διαθέσιμο εισόδημα του τομέα των νοικοκυριών και των μη κερδοσκοπικών ιδρυμάτων που εξυπηρετούν νοικοκυριά (ΜΚΙΕΝ) μειώθηκε κατά 8% σε σύγκριση με το αντίστοιχο τρίμηνο του προηγούμενου έτους, από 33 σε 30,4 δισ. ευρώ, γεγονός που οφείλεται κατά κύριο λόγο στη μείωση 9,9% των αποδοχών των εργαζομένων και στη μείωση 8,2% των κοινωνικών παροχών που εισπράττουν τα νοικοκυριά.
Η τελική καταναλωτική δαπάνη των νοικοκυριών και των μη κερδοσκοπικών ιδρυμάτων που εξυπηρετούν νοικοκυριά μειώθηκε κατά 10,2% σε σύγκριση με το αντίστοιχο τρίμηνο του προηγούμενου έτους, από 36,1 δισ. ευρώ σε 32,4 δισ. ευρώ. Το ποσοστό αποταμίευσης των νοικοκυριών και των ΜΚΙΕΝ, που ορίζεται ως η ακαθάριστη αποταμίευση προς το ακαθάριστο διαθέσιμο εισόδημα, ήταν -6,7% το τρίτο τρίμηνο του 2013, σε σύγκριση με -9,3% το τρίτο τρίμηνο του 2012.

Πέμπτη 23 Ιανουαρίου 2014

Tι είναι το «επαχθές» χρέος και πως χρησιμοποιείται

πηγή: greekmoney.gr
του Γιάννη Τόλιου.*

Η έννοια του “επαχθούς/απεχθούς” χρέους και οι διεθνείς εμπειρίες από την “αθέτηση πληρωμών”
Πριν προχωρήσουμε στην εξέταση των εναλλακτικών “σεναρίων” αντιμετώπισης του ελληνικού δημόσιου χρέους, χρειάζονται ορισμένες αποσαφηνίσεις που έχουν σχέση με τις πολιτικές αντιμετώπισης του. Ειδικότερα στη διεθνή θεωρία και πρακτική υπάρχουν τρεις σχηματικά προσεγγίσεις για τη νομική φύση του δημόσιου χρέους και την αθέτηση πληρωμής του.

Η πρώτη των αγγλοσαξόνων θεωρητικών, αντιμετωπίζει το χρέος ως μια συνηθισμένη εμπορική πράξη και στις περιπτώσεις αδυναμίας πληρωμής εφαρμόζεται το πτωχευτικό δίκαιο με τις διάφορες μορφές αναδιάρθρωσης που καθορίζουν οι πιστωτές
Η δεύτερη, θα λέγαμε η “κρατούσα”, θεωρεί ότι ένα κράτος έχει το δικαίωμα να αρνηθεί την πληρωμή χρέους επικαλούμενο την “κατάσταση ανάγκης” (state of necessity), η οποία υιοθετείται από την Επιτροπή Διεθνούς Δικαίου του ΟΗΕ και αναφέρει ότι «ένα κράτος δεν μπορεί να κλείσει τα σχολεία, τα πανεπιστήμια και τα δικαστήρια, να διαλύσει την αστυνομία, να παραμελήσει τις δημόσιες υπηρεσίες και να εκθέσει το λαό του σε συνθήκες χάους και αναρχίας, μόνο και μόνο για να ικανοποιήσει τους δανειστές του, αλλοδαπούς ή ημεδαπούς»3.
Τέλος, η τρίτη, η πιο ριζοσπαστική, θεωρεί ότι ένας λαός δεν είναι υποχρεωμένος να πληρώσει χρέη τα οποία δεν ήταν σε όφελός του και ξεκίνησε με την άρνηση της σοβιετικής κυβέρνησης το 1921 να πληρώσει τα τσαρικά χρέη με την αιτιολογία ότι «κανένας λαός δεν είναι υποχρεωμένος να πληρώσει την αξία των αλυσίδων που ο ίδιος φορούσε στην διάρκεια των αιώνων». Η τρίτη προσέγγιση μας οδηγεί στην έννοια του “επαχθούς/απεχθούς” χρέους (odious debt). Tο “επαχθές” χρέος είναι το “βαρύ”, “ασήκωτο”, “αβάσταχτο” χρέος που συνοδεύεται και από άλλες δεσμεύσεις. Το “απεχθές” ή “επονείδιστο”, είναι εν πολλοίς και “αθέμιτο”, “μη νόμιμο”, “παράνομο”, “ανυπόφορο”, κ.ά. Για την απόδοση του όρου “odious debt” θεωρούμε ως πλέον δόκιμο όρο το “απεχθές” χρέος. Ωστόσο η χρήση του όρου “επαχθές” στον τίτλο του άρθρου έχει την έννοια να σηματοδοτήσει την “κατάσταση ανάγκης” (state of necessity) η οποία δικαιολογεί με βάση το διεθνές δίκαιο την νόμιμη άρνηση πληρωμής του χρέους, δεδομένου ότι μεγάλο μέρος του πέρα από “απεχθές” είναι και “επαχθές” και δεν μπορεί να αποπληρωθεί!

Ειδικότερα όσον αφορά το “απεχθές” χρέος, στο συγκεκριμένο προσδιορισμό του δεν υπάρχει πλήρης ομοφωνία, αλλά γίνεται κατ’ αρχήν δεκτός ο ορισμός που έδωσε ο Alexander N. Shack4 ο οποίος εισήγαγε την έννοιά του στο διεθνές δίκαιο, ως εκείνο το χρέος που είναι σε βάρος του λαού μιας χώρας στο οποίο δεν υπήρξε συναίνεσή του και το οποίο γνώριζαν οι πιστωτές. Ωστόσο, η κατ’ εξοχήν έμπρακτη εφαρμογή του στις διεθνείς σχέσεις, έγινε στην περίπτωση του χρέους του Ισημερινού (2008), παρότι η ντε φάκτο εφαρμογή του είχε προηγηθεί σε διάφορες διενέξεις από το 19ο αιώνα ως το τέλος του 20ού αιώνα5. Στη διευρυμένη έννοια του “απεχθούς” χρέους εντάσσονται όλα τα δάνεια που παραβιάζουν βασικές αρχές του διεθνούς δικαίου (άδικος πλουτισμός, κατάχρηση δικαιώματος, δόλος, τοκογλυφία, βλάβη, υπερβολικό κόστος δανεισμού, χρήση ή απειλή χρήσης βίας κ.ά.), οι οποίες απορρέουν από τη Χάρτα των Ηνωμένων Εθνών, την Παγκόσμια Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, τη Διεθνή Σύμβαση για τα Πολιτικά Δικαιώματα, τη Σύμβαση για τα Οικονομικά, Κοινωνικά και Πολιτιστικά Δικαιώματα, τη Διακήρυξη για το Δικαίωμα στην Ανάπτυξη, τη Συνθήκη της Βιέννης που διέ­πει το δίκαιο των διεθνών συμβάσεων, κ.ά.

Από την πλούσια βιβλιογραφία γύρω από το “απεχθές” χρέος, θα περιοριστούμε σε εκείνες τις πηγές που προσδιορίζουν καλύτερα το περιεχόμενό του6 και οριοθετούν ταυτόχρονα το πεδίο ελέγχου του (audit). Ειδικότερα σύμφωνα με τον Jeff King, η απουσία “συναίνεσης” του λαού δεν πρέπει να περιορίζεται μόνο στα τυραννικά, δεσποτικά ή δικτατορικά καθεστώτα. Αν μια εκλεγμένη κυβέρνηση παραχαράξει τη λαϊκή εντολή και προβεί σε μη νόμιμες ενέργειες κατά το δανεισμό (όπως φαινόμενα διαφθοράς, προσωπικού πλουτισμού, δόλιες πράξεις, αγορά όπλων που χρησιμοποιούνται στην καταπίεση του λαού, υπερτιμολογημένες κρατικές προμήθειες και δημόσια έργα, συμμετοχή σε επιθετι­κούς πολέμους, δημιουργία υποδομών που ωφελούν μικρές μειοψηφίες, κ.ά.), μπορεί να γίνει αιτία δημιουργίας “απεχθούς χρέους”.

Χρειάζεται ωστόσο να αποδειχθεί ότι ο δανεισμός δεν ήταν σε όφελος του λαού και ότι δεν είχε τη συναίνεσή του. Ειδικότερα, στα πλαίσια ενός διαιτητικού δικαστηρίου, η κυβέρνηση της χώρας (οφειλέτης), πρέπει να αποδείξει ότι πολλά χρέη που δημιούργησαν προηγούμενες κυβερνήσεις, ανήκουν στην κατηγορία του “απεχθούς χρέους”. Αντίθετα οι πιστωτές πρέπει να αποδείξουν ότι οι απαιτήσεις τους δεν εμπίπτουν σε αυτήν την κατηγορία και ότι από την άλλη πήραν υπ’ όψη τους την πιστοληπτική ικανότητα του κράτους-οφειλέτη. Το τελευταίο έχει ιδιαίτερη σημασία διότι στο εθνικό δίκαιο των περισσοτέρων ευρωπαϊκών χωρών, προσδιορίζονται οι ευθύνες των πιστωτών στους όρους και στα όρια δανεισμού. Με βάση τα παραπάνω, θα παραθέσουμε τις διαφορετικές εμπειρίες χωρών και τα αποτελέσματα από την αθέτηση πληρωμής χρέους τη μεταπολεμική περίοδο.

Αργεντινή: Στα 2001-2002 η Αργεντινή πέρασε μια μεγάλη κρίση. Το ΑΕΠ μειώθηκε κατά 21%, η ανεργία ξεπέρασε το 23% και το ποσοστό φτώχειας το 57%, ενώ το δημόσιο χρέος ανήλθε σε 140 δις δολάρια. Η εξέγερση του λαού της Αργεντινής το Δεκέμβρη 2001, ανάγκασε τον πρόεδρο Φερνάρντο ντε λα Ρούα να εγκαταλείψει τη χώρα, φεύγοντας με ελικόπτερο από το προεδρικό μέγαρο. Την προεδρία ανέλαβε ο Αδόλφο Ροντρίγκες Σαά, ο οποίος προσπάθησε να εφαρμόσει ένα νεοφιλελεύθερο πρόγραμμα, αλλά αναγκάστηκε να παραιτηθεί και τη θέση του πήρε ο Νέστωρ Κίρχνερ, ο οποίος κήρυξε μονομερή παύση πληρωμών, υποτίμησε το πέσο κατά 28%, εθνικοποίησε σημαντικούς τομείς της οικονομίας και αρνήθηκε να αναγνωρίσει το χρέος, που μετά από πολύμηνες διαπραγματεύσεις με το ΔΝΤ περικόπηκε κατά 75% ενώ συμφωνήθηκε εξόφληση του υπόλοιπου με δεσμευτικούς όρους. Μετά από μερικά χρόνια η οικονομία της Αργεντινής πέρασε σε φάση ανάκαμψης, ενώ από το 2010 βγήκε και πάλι στις διεθνείς
Ισημερινός (Εκουαδόρ): Ο Ισημερινός, όπως αναφέραμε, παρουσιάζει μια άκρως ενδιαφέρουσα εμπειρία. Ο σημερινός πρόεδρος Ραφαέλ Κορέα, καθολικός, πρώην υπουργός οικονομικών και πρόεδρος της χώρας, επικεφαλής της πολιτικής συμμαχίας PAIS, όταν επέστρεψε στην εξουσία το 2007, κάλεσε το ΔΝΤ για επαναδιαπραγμάτευση χρέους. Δεν προχώρησε αμέσως σε άρνηση πληρωμής αλλά πρώτα άνοιξε τη διαδικασία του διεθνούς λογιστικού ελέγχου του χρέους (audit), συγκροτώντας διακομματική επιτροπή υπό το γενικό εισαγγελέα της χώρας, σε συνεργασία με την CADTM (Επιτροπή για τη Διαγραφή του Χρέους του Τρίτου Κόσμου), ξένους οικονομολόγους και νομικούς μεγάλου κύρους. Μετά την ολοκλήρωση του ελέγχου, ο Κορέα επικαλούμενος συγκεκριμένες σκανδαλώδεις συμβάσεις κήρυξε στάση πληρωμών το Δεκέμβριο του 2008. Απευθύνθηκε επίσης στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, η οποία τον υποστήριξε στην επιλογή του, αναγνωρίζοντας το δικαίωμα της χώρας να μη πληρώσει χρέη που δημιούργησαν προηγούμενες διεφθαρμένες κυβερνήσεις. Οι πιστωτές αναγκάστηκαν να διαπραγματευτούν, με τελικό αποτέλεσμα να δεχτούν μόλις 35 σεντς για κάθε δολάριο που χρωστούσε η χώρα8.

Ουρουγουάη: Μια άλλη εμπειρία αναδιάρθρωσης χρέους παρουσιάζει η Ουρουγουάη, την οποία μάλιστα οι αγορές προβάλλουν ως την πλέον “πετυχημένη”. Το 2003 με μια ξαφνική ανακοίνωση της κυβέρνησης, όλα τα κρατικά ομόλογα της χώρας σε διάφορα νομίσματα ανταλλάχτηκαν με νέα ομόλογα κατατεθειμένα στο Securities and Exchange Commission των ΗΠΑ. Τα ομόλογα περιείχαν συγκεκριμένες “Ρήτρες Συλλογικής Δράσης” οι οποίες προβλέπουν ότι σε περίπτωση αλλαγής των όρων πληρωμής των ομολόγων, απαιτείται συμφωνία των κατόχων του 85% της αξίας των ομολόγων. Η συνολική αξία του εξωτερικού χρέους, με βάση την αναδιάρθρωση που επίσημα ονομάστηκε “Εθελοντική Αλλαγή Προφίλ Χρέους” (Voluntary Debt Re-Profiling), μειώθηκε μόλις 8% προκειμένου η Ουρουγουάη να μπορέσει να ξαναβγεί στις αγορές. Παρότι το χρέος σε ποσοστό του ΑΕΠ μειώθηκε από το 90% το 2004 σε 60% το 2010, ωστόσο τα αλλεπάλληλα προγράμματα λιτότητας έχουν οδηγήσει το 60% του πληθυσμού κάτω από το όριο της φτώχειας, χωρίς η χώρα να ξεφύγει από το φαύλο κύκλο χρέους και εξωτερικού δανεισμού. Η χώρα δεν πτώχευσε επίσημα αλλά πτώχευσε ανεπανόρθωτα ο πληθυσμός9.

Νορβηγία: Στη δεκαετία του’70 η ναυπηγική βιομηχανία της Νορβηγίας πέρασε μεγάλη κρίση. Η νορβηγική κυβέρνηση πούλησε στα τέλη της τέσσερα πλοία στον Ισημερινό στα πλαίσια μιας εμπορικής καμπάνιας εξαγωγής νορβηγικών πλοίων. Διευκόλυνε την αγορά τους με τη χορήγηση “αναπτυξιακού δανείου” που επωμίστηκε η νορβηγική εταιρία εξαγωγικών πιστώσεων GIEK. Μετά από έρευνα της Επιτροπής Αστικού Ελέγχου και Διαφθοράς του Ισημερινού, η τελευταία προέτρεψε την κυβέρνηση να μην πληρώσει το χρέος γιατί το δάνειο ήταν “άνομο”, καθώς δεν είχε δοθεί για να βοηθήσει τον Ισημερινό αλλά για να στηρίξει τη ναυπηγική βιομηχανία της Νορβηγίας. Επίσης δεν υπήρξε αξιολόγηση της τεχνικής και οικονομικής βιωσιμότητας του σχεδίου, ενώ τα πλοία είχαν εξαφανιστεί και κανείς δεν γνώριζε πού ήταν! Κάτω από την πίεση του κινήματος για τα δικαιώματα των πολιτών του Ισημερινού, αλλά και πολλών νορβηγικών οργανώσεων με επικεφαλής τη SLUG, η Νορβηγία δέχτηκε το 2006 ως “μη νόμιμο” (illegitimate debt) το χρέος του Ισημερινού και άλλων τεσσάρων χωρών για τον ίδιο λόγο (Περού, Αιγύπτου, Τζαμάικα και Σιέρα-Λεόνε) αποφασίζοντας τη μονομερή διαγραφή του χρέους ύψους 62 εκατ. €. Η απόφαση αυτή έχει ιδιαίτερη σημασία γιατί αποτελεί την πρώτη περίπτωση αναγνώρισης της ευθύνης του πιστωτή και της διαγραφής παράνομου χρέους (www.cetim.ch.).

Ρωσία: Μια διαφορετική εμπειρία άρνησης πληρωμής χρέους εμφανίζει η σύγχρονη Ρωσία με την μονομερή διαγραφή 90% του χρέους το 1999 από τον πρόεδρο Πούτιν που συνοδεύτηκε από εκδίωξη της εποπτείας από το ΔΝΤ. Ωστόσο, ποτέ δεν αμφισβήτησε επίσημα το χρέος. Απλά δήλωσε αδυναμία πληρωμής δίνοντας έτσι δικαίωμα στους κα­τόχους ρωσικών ομολόγων να συνεχίσουν να διεκδικούν την εξόφλησή τους. Αυτό από νομική άποψη σημαίνει, ότι από τη στιγμή που αναγνωρίσεις το χρέος, είτε προχωρήσεις σε παύση πληρωμών, είτε σε μονομερή ολική ή μερική διαγραφή του, οι πιστωτές έχουν δικαίωμα να διεκδικούν εσαεί την αποπληρωμή του. Έτσι σήμερα η Ρωσία αναγκάζεται να δανείζεται από τη διεθνή αγορά προκειμένου να ξεπληρώσει το χρέος10.

Ελλάδα: Τέλος θα αναφερθούμε σε μία εμπειρία που ανάγεται στο μεσοπόλεμο, αυτή τη φορά της Ελλάδας, και αποτελεί ιστορικό παράδειγμα εφαρμογής της “κατάστασης ανάγκης” και άρνησης πληρωμής χρέους. Το 1936 επί Μεταξά, η ελληνική κυβέρνηση αρνήθηκε την εξυπηρέτηση δανείου στη βελγική τράπεζα Societe Commercial de Belgique. Η κυβέρνηση του Βελγίου προσέφυγε στο Διαρκές Δικαστήριο Διεθνούς Δικαίου που είχε ιδρύσει η Κοινωνία των Εθνών, κατηγορώντας την για αθέτηση υποχρεώσεων. Η Ελλάδα με ειδικό υπόμνημα απάντησε ότι με βάση «τα συμφέροντα του ελληνικού λαού για τη διοίκηση, την οικονομική ζωή, την κατάσταση της υγείας και την εσωτερική και εξωτερική ασφάλεια της χώρας δεν μπορούσε να προβεί σε άλλη επιλογή». Το Διεθνές Δικαστήριο αποδέχτηκε το σκεπτικό και δικαίωσε την Ελλάδα, δημιουργώντας ένα νομικό προηγούμενο το οποίο αργότερα αξιοποίησαν χώρες όπως η Αργεντινή (2003) στην παύση πληρωμών και στη μονομερή διαγραφή του μεγαλύτερου μέρους του χρέους της11.

Συμπερασματικά, από την εξέταση της διεθνούς εμπειρίας αντιμετώπισης του δημόσιου χρέους, άλλοτε μέσω αναδιαρθρώσεων και άλλοτε μέσω αθέτησης πληρωμών, βγαίνουν ορισμένα συμπεράσματα, τα οποία είναι πολύτιμα στη χάραξη μιας σύγχρονης πολιτικής δημόσιου χρέους. Μια συνολική αξιολόγηση των εμπειριών γίνεται σε ειδική μελέτη της Κεντρικής Τράπεζας Ισπανίας (2008)12. Η συγκεκριμένη μελέτη διαπιστώνει ότι τα κράτη που προχώρησαν προληπτικά σε αναδιάρθρωση χρέους, είχαν μεν μικρότερη μείωση του ΑΕΠ, αλλά το “κούρεμα” του χρέους ήταν σχετικά μικρό, ενώ πέτυχαν σημαντική επιμήκυνση του χρόνου εξόφλησης. Αντίθετα, στις χώρες που προχώρησαν σε αθέτηση πληρωμών και μετά σε αναδιάρθρωση, το “κούρεμα” ήταν μεγαλύτερο. Πιο αναλυτικά, οι χώρες που έκαναν στάση πληρωμών, πέτυχαν μείωση χρέους κατά μέσο όρο 41,8%, ενώ οι χώρες που έκαναν προληπτική αναδιάρθρωση πέτυχαν μόλις 19,2%. Αυτό συνέβη, σύμφωνα με τη μελέτη, διότι «η πράξη της στάσης πληρωμών τείνει να αυξάνει τη διαπραγματευτική δύναμη του κράτους και να μειώνει την ισχύ των πιστωτών». Επίσης, οι χώρες με στάση πληρωμών είχαν πτώση ΑΕΠ μεγαλύτερη (7,5%) αλλά είχαν θεαματική ανάκαμψη την επόμενη χρονιά (6%), ενώ αντίθετα οι χώρες που έκαναν προ­ληπτική αναδιάρθρωση είχαν πτώση μικρότερη (3,6%) αλλά είχαν επίσης και μικρότερη ανάκαμψη (μόλις 1%). Τέλος, τα κράτη που έκαναν προληπτική αναδιάρθρωση χρέους, βγήκαν γρηγορότερα στις αγορές σε σχέση με αυτά που προχώρησαν σε στάση πληρωμών.
Σημειώσεις

1. Για αναλυτικότερη παρουσίαση βλέπε Κατρούγκαλος Γ., (2010), «Η συνταγματικότητα του νόμου 3845/2010 και του Μνημονίου για τα μέτρα εφαρμογής των συμφωνιών με ΔΝΤ, ΕΕ και ΕΚΤ», εφημερίδα Διοικητικού Δικαίου, www.katrougalos.gr.
2. Οι διάφορες μορφές αναδιάρθρωσης χρέους (αναχρηματοδότηση, παράταση χρόνου αποπληρωμής, μείωση επιτοκίου, ακόμα και διαγραφή μέρους του, κοινώς “κούρεμα”), έχουν πάντα στόχο τη μέγιστη δυνατή εξασφάλιση των πιστωτών. Στα πλαίσια αυτά εφαρμόζεται και η πρακτική της “ρήτρας συλλογικής ευθύνης” (collective action clause) που αποφασίζει το μεγαλύτερο μέρος των πιστωτών (π.χ. 75% και είναι υποχρεωτική η τήρησή της από τους υπόλοιπους πιστωτές
3. Yearbook of the International Law Commission 1980, Vol. II, σελ.13, παρ. 25.
4. Ο Alexander Nahum Sack, ρώσος διεθνολόγος (πρώην υπουργός του Τσάρου και στέλεχος του κόμματος των καντέτων), διατύπωσε το 1927 στο Παρίσι την έννοια του “odious debt” στο έργο του: Les effets de transformations des ‘Etas sur leur dettes publiques et antres obligations financieres, Paris, Recueil Sirey (πηγή: www.cisdl.org).
5. Η επίκληση ουσιαστικά της αρχής του “απεχθούς” χρέους στις διεθνείς σχέσεις, ανάγεται στο 1898, όταν στον πόλεμο μεταξύ ΗΠΑ-Ισπανίας για τον έλεγχο της Κούβας, οι ΗΠΑ ως νικήτρια δύναμη, αρνήθηκαν στις διαπραγματεύσεις του Παρισιού να πληρώσουν τα δάνεια της Ισπανίας προς την Κούβα, ισχυριζόμενες: α) ότι τα δάνεια δεν βοήθησαν το λαό της Κούβας, ενώ ορισμένα χρησιμοποιήθηκαν για την καταπίεσή του, β) ότι η Κούβα ποτέ δεν συμφώνησε σε αυτό το χρέος και γ) οι πιστωτές γνώριζαν την κατάσταση και πήραν το ρίσκο της ενδεχόμενης μη αποπληρωμής τους. Περίπου έναν αιώνα αργότερα οι ΗΠΑ, εφαρμόζοντας την ίδια πρακτική στο Ιράκ, στήριξαν την άρνηση της ιρακινής (κατοχικής) κυβέρνησης να μη πληρώσει τα δάνεια του καθεστώτος Σαντάμ Χουσεΐν. Παρότι στην αρχή επικαλέστηκαν την έννοια του “απεχθούς” χρέους, μετά άλλαξαν τακτική (για να μην δεσμεύονται σε άλλες περιπτώσεις) και δικαιολόγησαν την άρνησή τους στη βάση της βιωσιμότητας της χώρας, που τελικά οδήγησε στη διαγραφή του 80% του χρέους (www.cisdl.org).
6. Για μεγαλύτερη ανάλυση βλέπε, Khalfan, A., «Sites and Strategic Legal Options for Addressing illegitimate Debt», καθώς King, J., «The Doctrine of Odious Debt Under International Law Definition», του Centre for International Sustainable Development Law, 2002, Montreal Quebec, Canada, www.cisdl.org.
7. Εξπρές, 28.10.2010.
8. Καθημερινή, 28.11.2010.
9. Ποντίκι,11.11.2010.
10. Ποντίκι, 10.6.2010.
11. Για λεπτομέρειες σχετικά με την άρνηση πληρωμής του συγκεκριμένου χρέους και την αξιοποίηση της διεθνούς νομολογίας, βλ. Δ. Καζάκης, Ποντίκι, 25.11.2010.
12. «The Role of the IMF in recent sovereign debt restructuring: Implications for the policy of lending into arrears» (2008). Για αναλυτικότερη παρουσίαση βλ. Μάκη Ντόβολου, Αυγή, 24.11.2010.

*O Γιάννης Τόλιος είναι οικονομολόγος, διδάκτωρ οικονομικών επιστημών (PhD).

Έκθεση Eurostat: Στο 171,8% του ΑΕΠ το δημόσιο χρέος της Ελλάδας

πηγή: ΑΥΓΗ
Βρυξέλλες
Γιώργος  Δαράτος
Την ανηφόρα, προς δυσθεώρητα ύψη, συνέχισε να τραβάει το δημόσιο χρέος της Ελλάδας (χρέος γενικής κυβέρνησης) και το τρίτο τρίμηνο του 2013, αγγίζοντας το 171,8% του ΑΕΠ και σε απόλυτους αριθμούς τα 317,3 δισ. ευρώ. Ποσοστά που δείχνουν, εμμέσως πλην σαφώς, την οικονομική ύφεση που συνεχίζει να μαστίζει τη χώρα, παρά τις αισιόδοξες, αλλά κενές κάθε περιεχομένου εξαγγελίες της κυβέρνησης περί ανάκαμψης της οικονομίας και άλλων παρόμοιων φληναφημάτων.
Πρόκειται για νούμερα που νομιμοποιούν απόλυτα τον ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος ζητάει επιτακτικά την αναθεώρηση/ελάφρυνση του δημόσιου χρέους της χώρας, έχοντας θέσει το ζήτημα σαν μία από τις πρώτες προτεραιότητές του όταν θα αναλάβει τη διακυβέρνηση της χώρας.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσίευσε χθες η κοινοτική στατιστική υπηρεσία, η Eurostat, στην Ελλάδα, σημειώθηκε σε ετήσια βάση, δηλαδή το τρίτο τρίμηνο του 2013 σε σύγκριση προς το τρίτο τρίμηνο του 2012, η δεύτερη μεγαλύτερη αύξηση του δημόσιου χρέους στην Ευρωζώνη, έπειτα από αυτή της Κύπρου. Η αύξηση αυτή ήταν για τη χώρα μας της τάξης των 19,9 ποσοστιαίων (αύξηση 17,2 δισ. ευρώ σε απόλυτο μέγεθος) μονάδων και στην Κύπρο των 25,3 μονάδων.
Συγκεκριμένα, το δημόσιο χρέος αυξήθηκε στο 171,8% του ΑΕΠ, από 168,8% που ήταν το δεύτερο τρίμηνο του 2013 και 151,9% το τρίτο τρίμηνο του 2012. Σε απόλυτους αριθμούς σημαίνει ότι αυτό ανήλθε στα 317,3 δισ. ευρώ, από 300,1 το τρίτο τρίμηνο του 2012.
Με βάση αυτά τα στοιχεία, η Ελλάδα κατέχει την πρώτη θέση σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση ως προς το δημόσιο χρέος της σε ποσοστό του ΑΕΠ (171,8%) και την ακολουθούν η Ιταλία (132,9%), η Πορτογαλία(128,7%) και η Ιρλανδία(124,8%).
Στην Ευρωζώνη το δημόσιο χρέος υποχώρησε το τρίτο τρίμηνο του 2013 στο 92,7% του ΑΕΠ, από 93,4% που ήταν το δεύτερο τρίμηνο, αλλά αυξήθηκε σε σύγκριση προς το τρίτο τρίμηνο του 2012, που ήταν στο 90,0% του ΑΕΠ.
Υπενθυμίζεται ότι το δημόσιο χρέος της Ελλάδας αποτελείται κατά 128,3% του ΑΕΠ από δάνεια, κατά 42,9% από χρεόγραφα εκτός μετοχών και κατά 0,6% από νομίσματα και καταθέσεις. Αξίζει να γίνει η σύγκριση με τη σύνθεση του δημόσιου χρέους της Ευρωζώνης, στην οποία μόλις το 17,9% αποτελείται από δάνεια.
Τέλος, τα διακυβερνητικά δάνεια που χορηγήθηκαν για την αντιμετώπιση της κρίσης ανήλθαν στο 2,4% του ΑΕΠ της Ευρωζώνης στο τέλος του τρίτου τριμήνου του 2013.

Τρίτη 21 Ιανουαρίου 2014

Βιοτεχνικό Επιμελητήριο Πειραιά - Δήμοι Πόρου, Ύδρας και Σπετσών: Ενημερωτική παρουσίαση των προγραμμάτων ΕΣΠΑ

πηγή: NEA EΠΟΧΗ
 Γράφει η  Ρούλα Σαράντου

Το Βιοτεχνικό Επιμελητήριο Πειραιά και οι νησιωτικοί Δήμοι Πόρου, Ύδρας και Σπετσών διοργάνωσαν και πραγματοποιούν το Σάββατο 25 Ιανουαρίου 2014 και ώρα 13.00 στην Χατζοπούλειο Δημοτική Βιβλιοθήκη Πόρου ενημερωτική παρουσίαση των προγραμμάτων ΕΣΠΑ που αφορούν την χρηματοδότηση γεωργών, κτηνοτρόφων, ανθοκαλλιεργητών, μελισσοκόμων, κ.ά., καθώς και  νέων αγροτών. Συγκεκριμένα, πρόκειται για τα προγράμματα:
  • «Αύξηση της αξίας των γεωργικών προϊόντων», ΜΕΤΡΟ 123Α
    (Ενίσχυση μεταποίησης και εμπορίας γεωργικών προϊόντων)
  • «Εγκατάσταση Νέων Αγροτών», ΜΕΤΡΟ 112
Την παρουσίαση των προγραμμάτων στους ενδιαφερόμενους πολίτες των νησιών και της ευρύτερης περιοχής θα πραγματοποιήσει ο Οικονομολόγος – Ειδικός Σύμβουλος του Β.Ε.Π. κ. Γεώργιος Χαλόφτης, ο οποίος στο τέλος θα απαντήσει σε ερωτήσεις  και θα δώσει οδηγίες σε ενδιαφερόμενους.
Το Βιοτεχνικό Επιμελητήριο Πειραιά, με δυναμική παρουσία στην ευρύτερη περιοχή του Αργοσαρωνικού, συμπαρίσταται έμπρακτα σε όσους ασχολούνται στον πρωτογενή και δευτερογενή τομέα της οικονομίας μας, παρέχοντάς τους έγκαιρη και έγκυρη ενημέρωση, ώστε με τη βοήθεια που τους παρέχει να υποβληθούν στο προβλεπόμενο χρονικό διάστημα προτάσεις.
Την ενημερωτική εκδήλωση θα τιμήσει με την παρουσία του ο Πρόεδρος του Β.Ε.Π. κ. Ανδριανός Μιχάλαρος.
Η είσοδος είναι ανοικτή σε όλους. Η μεσημεριανή ώρα πραγματοποίησης επελέγη, ώστε να μπορούν να διευκολυνθούν και οι ενδιαφερόμενοι από τα γειτονικά νησιά της Ύδρας και των Σπετσών, και απρόσκοπτα να εξασφαλιστεί τόσο η άφιξη στο νησί του Πόρου, τόπου διεξαγωγής της ημερίδας όσο και η αναχώρησή τους.
Επισυνάπτεται η Ανοικτή Πρόσκληση.

Μεταφόρτωση συνημμένων: anoixti_prosklisi.pdf

Γνωμοδότηση-καταπέλτης στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για το ρόλο της τρόικας στις μνημονιακές χώρες

πηγή: left.gr
Αναμένεται να ενσωματωθεί στο τελικό πόρισμα της διερευνητικής Επιτροπής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για το ρόλο της τρόικας στις μνημονιακές χώρες και να εγκριθεί από την ολομέλειά του στην τελευταία προ των ευρωεκλογών σύνοδο.
Παραβιάζουν την κοινοτική συνθήκη (Συνθήκη της Λισαβόνας), αλλά και τον Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Χάρτη οι περικοπές στην υγεία και τις συντάξεις που τα Μνημόνια επέβαλαν στην Ελλάδα και τις άλλες μνημονιακές χώρες. Αυτή την απερίφραστη καταδίκη των πολιτικών της τρόικας περιλαμβάνει το σχέδιο γνωμοδότησης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στο πλαίσιο της συνεχιζόμενης διερεύνησης του καταστροφικού ρόλου της τρόικας στις τέσσερις μνημονιακές χώρες. Σύμφωνα με την γνωμοδότηση που έχει συντάξει ο Ισπανός εισηγητής της Επιτροπής Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων του Ευρωκοινοβουλίου, Αλεχάνδρο Θέρκας, η οποία θα ενσωματωθεί στο τελικό πόρισμα της διερευνητικής Επιτροπής του Ε. Κοινοβουλίου, μέσα στην τελευταία τετραετία χάθηκαν στις μνημονιακές χώρες 2 εκατομμύρια θέσεις εργασίας.
Το σχέδιο γνωμοδότησης, αφού αναλύει τις καταστροφικές επιπτώσεις των πολιτικών της τρόικας σε συνεργασία με τις κυβερνήσεις των μνημονιακών χωρών, στην αγορά εργασίας, την ανεργία και την φτώχεια, ζητάει από την Κομισιόν να προχωρήσει σε μια λεπτομερή καταγραφή των ζημιών που έχουν προκληθεί στα συστήματα κοινωνικής προστασίας, αλλά και να επιδιώξει, με προτάσεις της, στην αποκατάσταση τους με την χρησιμοποίηση και κοινοτικών κονδυλίων, καθώς και την σταδιακή κατάργηση όλων αυτών των έκτακτων αντιλαϊκών μέτρων.
Ο κ.Θέρκας διαπιστώνει και καταγράφει στην εισήγηση του ότι «τα θεσμικά όργανα της Ε. Ένωσης (Ευρωπαική Κεντρική Τράπεζα, Κομισιόν και Eurogroup) είναι απολύτως και πλήρως συνυπεύθυνα για τους όρους που επιβάλλονται στους λαούς των μνημονιακών χωρών στα πλαίσια των Προγραμμάτων δημοσιονομικής προσαρμογής και, κατ’ επέκταση και για τις καταστροφικές κοινωνικές τους συνέπειες».
Στο ίδιο κείμενο του σχεδίου γνωμοδότησης εκφράζεται η λύπη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου  επειδή το έθεσαν στο περιθώριο σε όλα τα στάδια του εγχειρήματος  σταθεροποίησης των οικονομιών αυτών των χωρών. Επικρίνει επίσης  το γεγονός ότι όλα αυτά τα σταθεροποιητικά προγράμματα σχεδιάσθηκαν χωρίς καμία πρόβλεψη των συνεπειών από την εφαρμογή  τους με ειδικές μελέτες αντικτύπου ή συντονισμού με τα διάφορα θεσμικά όργανα της Κοινότητας.
Συγκεκριμένα ,για τις επιπτώσεις των Μνημονίων στην απασχόληση υπογραμμίζει ότι τα μέτρα που επιβλήθηκαν στις μνημονιακές χώρες οδήγησαν σε δραματικά ποσοστά ανεργίας, ιστορικά υψηλά ποσοστά απώλειας θέσεων εργασίας και μεγάλη υποβάθμιση των συνθηκών εργασίας.
Στο ίδιο κείμενο υπάρχει καταχωρημένη η μεγάλη ανησυχία των ευρωβουλευτών για τα πλήγματα που έχουν δεχθεί οι νέοι στους οποίους εμφανίζονται τα υψηλότερα ποσοστά ανεργίας και χαρακτηρίζει την κατάσταση στην Ελλάδα «απελπιστική» επειδή ακριβώς το ποσοστό των ανέργων νέων της υπερβαίνει το 50%, ενώ στην Πορτογαλία και την Ιρλανδία τα αντίστοιχα ποσοστά κυμαίνονται γύρω στο 30%.
Ο εισηγητής της γνωμοδότησης αυτής υπολόγισε ότι η απώλεια των 2 εκατομμυρίων θέσεων εργασίας στις τέσσερις μνημονιακές χώρες αντιστοιχεί στο 15% του συνολικού αριθμού των θέσεων εργασίας σ’ αυτές, ένα ποσοστό πρωτοφανές στα κοινοτικά χρονικά.
Την ανησυχία του εκφράζει ο εισηγητής της γνωμοδότησης διότι η οικονομική ενίσχυση (δανεισμός) των μνημονιακών χωρών από την τρόικα συνοδεύεται από όρους που απαιτούν πολλές και συγκεκριμένες περικοπές σε κρίσιμους τομείς του κοινωνικού κράτους, όπως αυτοί που στοχεύουν στην καταπολέμηση της φτώχειας, αφού έχουν οδηγήσει στη μείωση των συντάξεων, των βασικών παροχών στο πλαίσιο της ιατρικής και νοσοκομειακής περίθαλψης και στη συνταγογράφηση ζωτικών φαρμάκων, δράσεις που άπτονται της βασικής προστασίας των πιο ευπαθών ομάδων του πληθυσμού.
Άλλο βασικό ζήτημα στο οποίο αναφέρεται ο εισηγητής στην γνωμοδότηση του είναι πως, από τα στοιχεία της Κομισιόν για την περίοδο 2008-2012, αποδεικνύεται ότι η ανισότητα ως προς την κατανομή του εισοδήματος αυξήθηκε στις τέσσερις μνημονιακές χώρες και παράλληλα, αυξήθηκαν τα ποσοστά φτώχειας, ακόμη και μεταξύ των εργαζομένων, εξαιτίας των περικοπών των κοινωνικών παροχών, των επιδομάτων ανεργίας, αλλά και των μισθών, με πρόσχημα την ανάγκη διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων.
Επισημαίνει το σχέδιο γνωμοδότησης τον σκανδαλώδη και παράνομο χαρακτήρα που έχουν στην Ελλάδα, την  Ιρλανδία και την Πορτογαλία, τα μέτρα σχετικά με την μεταρρύθμιση των συστημάτων υγείας και ιδιαίτερα οι περικοπές των δαπανών για την υγεία που τις απαγορεύει το άρθρο 168 παρ.7 της Συνθήκης της Λισαβόνας.
Ο Ισπανός εισηγητής αναφέρεται επίσης και στην απόφαση του Συμβουλίου της Ευρώπης, που έχει ήδη κρίνει παράνομες και έχει καταδικάσει τις περικοπές στο δημόσιο συνταξιοδοτικό σύστημα της Ελλάδας και αποφαίνεται ότι αυτές συνιστούν παράβαση του άρθρου 12 του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Χάρτη του 1961 και του άρθρου 4 του σχετικού Πρωτοκόλλου του, μαζί με την διαπίστωσή του ότι οι επίμαχες διατάξεις της εθνικής (εγχώριας) νομοθεσίας που αποσκοπούν στην εκπλήρωση των απαιτήσεων άλλων νομικών υποχρεώσεων της χώρας, δεν εξαιρούνται από το πεδίο εφαρμογής των διατάξεων αυτού του Χάρτη.
Επίσης, επικαλείται και την έντονη κριτική που άσκησε η Διεθνής Οργάνωση Εργασίας (ΔΟΕ) στις ριζικές μεταρρυθμίσεις του συνταξιοδοτικού συστήματος της Ελλάδας και αυτές οι επικρίσεις της συμπεριελήφθησαν στην ετήσια  έκθεση της του 2011.
Το σχέδιο γνωμοδότησης του Ευρ. Κοινοβουλίου καλεί την Κομισιόν να εκπονήσει λεπτομερή μελέτη των κοινωνικών και οικονομικών συνεπειών και επιπτώσεων από τα Προγράμματα Προσαρμογής στις μνημονιακές χώρες για να προσδιορισθεί με ακρίβεια τόσο η βραχυπρόθεσμή, όσο και η μακροπρόθεσμη ζημιά που έχουν υποστεί στα συστήματα κοινωνικής προστασίας και ιδιαίτερα σ’ ότι αφορά στην καταπολέμηση της φτώχειας και στην διατήρηση ενός ζωντανού και αποτελεσματικού κοινωνικού διαλόγου, που η τρόικα έχει ουσιαστικά καταργήσει με τις ευλογίες των κυβερνήσεων.
Καλεί επίσης την Κομισιόν να ζητήσει από την ΔΟΕ και το Συμβούλιο της Ευρώπης να συντάξουν εκθέσεις για την ενδεχόμενη ανάγκη λήψης διορθωτικών μέτρων και υιοθέτησης των κατάλληλων κινήτρων, με στόχο να επιβληθεί η πλήρης συμμόρφωση των μνημονιακών χωρών στις διατάξεις του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Χάρτη.
Τέλος, καλεί την Κομισιόν να διαθέσει πόρους, όπου υπάρχει ανάγκη, για την αποκατάσταση των προτύπων κοινωνικής προστασίας, την μείωση των υψηλών ποσοστών φτώχειας και την επανέναρξη ενός γνήσιου κοινωνικού διαλόγου (εργαζόμενοι ,εργοδότες, κράτος) με στόχο την εκπόνηση σε κάθε μνημονιακή χώρα ενός αξιόπιστου σχεδίου κοινωνικής ανάκαμψης.
Τέλος, ζητάει από τη  Κομισιόν, την ΕΚΤ και το Eurogroup να αρχίσουν να καταργούν σταδιακά όλα τα έκτακτα μέτρα που έχουν επιβάλει στις μνημονιακές χώρες. Η ολομέλεια του Ευρ. Κοινοβουλίου αναμένεται να εγκρίνει τη σχετική έκθεση των πεπραγμένων της τρόικας στην τελευταία προ των ευρωεκλογών σύνοδό του, τον προσεχή Απρίλιο.

Κυριακή 19 Ιανουαρίου 2014

Ούκ αν λάβοις παρά του μη έχοντος...

του: Γιώργου Στάμκου
πηγή: TVXS

Το ελληνικό κράτος και σχεδόν όλοι οι Έλληνες χρωστούν σήμερα περίπου ένα τρισεκατομμύριο ευρώ. Χωρίς μια γενναία διαγραφή του μεγαλύτερου μέρους αυτού του χρέους, δε θα γίνει ούτε βιώσιμο, ούτε η χώρα θα μπορέσει να αναπνεύσει. Μήπως είναι καιρός για μια νέα Σεισάχθεια προς κάθε κατεύθυνση;  

Δε χρειάζεται να είναι κανείς ειδικός για να διαπιστώσει πως η σημερινή Ελλάδα έχει πλέον μετατραπεί σε “αποικία χρέους” και οι Έλληνες πολίτες σε σύγχρονους υπερχρεωμένους ή χρεοκοπημένους “δουλοπάροικους” με τις όποιες περιουσίες τους να είναι υποθηκευμένες, κατασχεμένες ή υπό κατάσχεση. Εκτός από το ελληνικό κράτος που χρωστά αυτή τη στιγμή 315 δισεκατομμύρια ευρώ ή το 175% του ΑΕΠ, η μεγάλη πλειοψηφία των Ελλήνων είναι λιγότερο ή περισσότερο υπερχρεωμένη. Σχεδόν το 40% χρωστά σε τράπεζες, είτε άμεσα είτε έμμεσα ως εγγυητές. Υπολογίζεται πως περίπου 2,5 εκατομμύρια Έλληνες φορολογούμενοι χρωστούν στην Εφορία, μικρά ή μεγάλα ποσά, καθώς μόνον τα ληξιπρόθεσμα χρέη έχουν αγγίξει την κορυφή του Ολύμπου φτάνοντας τα 62,2 δισεκατομμύρια ευρώ και συνεχίζουν να αυξάνονται. Εκατοντάδες χιλιάδες ελεύθεροι επαγγελματίες, επιτηδευματίες, έμποροι και επιχειρηματίες χρωστούν στα ασφαλιστικά ταμεία. Τέλος υπάρχουν τα επιχειρηματικά χρέη, η βραδυφλεγής βόμβα των μεταχρονολογημένων επιταγών και φυσικά τα κάθε λογής χρέη μεταξύ των ιδιωτών. Όλα αυτά τα χρέη υπολογίζεται πως φτάνουν -κρατηθείτε- στο ιλιγγιώδες ποσό τους ενός τρισεκατομμυρίου ευρώ! Αυτό σημαίνει πως τα συνολικά χρέη των Ελλήνων ξεπερνούν, τουλάχιστο κατά πέντε φορές το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν της χώρας, δηλαδή αναλογούν σε 100.000 Ευρώ περίπου για κάθε κάτοικο της χώρας. Μπορείτε ακόμη να αναπνεύσετε;

Κούρεμα χρέους ή τίποτα

Αφού πάρετε μια ανάσα, αναρωτηθείτε; Υπάρχει ποτέ περίπτωση να ξεπληρωθεί επακριβώς όλο αυτό το βουνό των χρεών, που χρωστούν οι Έλληνες; Ακόμη και στις ιδανικότερες συνθήκες οικονομικής ανάπτυξης δεν υπήρχε τέτοιο ενδεχόμενο. Ποτέ μα ποτέ όλα αυτά τα χρέη δεν θα πληρώνονταν μέχρι δεκάρας. Ένα τμήμα τους θα παρέμενε εσαεί απλήρωτο και στο τέλος θα διαγράφονταν αναγκαστικά. Είτε πρόκειται για «επαχθές χρέος», δημιουργημένο από λεόντειες συμφωνίες και ληστρικά επιτόκια, είτε απλά για άτοκα δανεικά μεταξύ φίλων. Αυτό συνέβαινε και όταν η οικονομία λειτουργούσε «φυσιολογικά». Γιατί να μη συμβεί λοιπόν «εθελοντικά» κάτι τέτοιο και στη σημερινή υπερχρεωμένη Ελλάδα, που θέλει οπωσδήποτε να αποφύγει μια νέα κρίση και μια νέα χρεοκοπία με ανεξέλεγκτες συνέπειες;

Στις αρχές του 2012 το ελληνικό κράτος πέτυχε, έπειτα από διαπραγματεύσεις πολλών μηνών, τη διαγραφή του 53,5 % του χρέους που άνηκε σε ιδιώτες επενδυτές (γνωστό ως PSI), και την ανταλλαγή των “κουρεμένων” ομολόγων του με άλλα, μακρύτερης διάρκειας, ομόλογα εγγυημένα ωστόσο με το Βρετανικό Δίκαιο. Αν και απαλλάχθηκε από το βάρος δισεκατομμυρίων το δημόσιο χρέος της Ελλάδας δεν έγινε βιώσιμο, γιατί η μακροχρόνια ύφεση ακύρωσε κάθε δυνατότητα ουσιαστικής μείωσης του. Γι' αυτό και είναι απαραίτητο ένα νέο “κούρεμα” (haircut) του δημόσιου χρέους, αυτή τη φορά με τη συμμετοχή του λεγόμενου επίσημου τομέα, με άλλα λόγια μια δραστική περικοπή του ελληνικού χρέους που κατέχουν πλέον οι άλλες ευρωπαϊκές χώρες και η ΕΚΤ (μιας και το ΔΝΤ θεωρεί πως το χρέος που κατέχει πρέπει να είναι για πάντα “ακούρευτο”). Είτε το θέλουν είτε όχι κάτι τέτοιο είναι αναπόφευκτο.

Κάν’ το όπως το ελληνικό δημόσιο

Αφού λοιπόν το ελληνικό κράτος πέτυχε, και ελπίζουμε να πετύχει -υπό φυσικά μια νέα και αποφασισμένη για ρήξεις κυβέρνηση της ανατροπής- ένα ακόμη μεγαλύτερο “κούρεμα” των χρεών του, γιατί να μην επιδιώξουν κάτι το αντίστοιχο και οι Έλληνες πολίτες που έχουν βρεθεί σε δεινή οικονομική θέση, όντας θύματα της ύφεσης, της φτωχοποίησης και της ανεργίας; Και δε μιλάμε μόνο για “κούρεμα” των χρεών προς τις τράπεζες -κάτι που ήδη γίνεται σιγά-σιγά μέσω της νομοθεσίας για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά- αλλά και για τα χρέη μεταξύ των ιδιωτών και βεβαίως για τα χρέη που έχουν οι πολίτες απέναντι στο κράτος;

Αυτή τη στιγμή το ελληνικό κράτος βάζει βαριά νέα πρόστιμα και μια επιβάρυνση τόκων της τάξεως του 8,75% το έτος για τους αναξιοπαθούντες Έλληνες φορολογούμενους που χρωστούν στην εφορία και στα ασφαλιστικά ταμεία, ενώ ταυτόχρονα υπάρχει κι ένας αποπληθωρισμός της τάξεως του -3% που αυξάνει την απόλυτη αξία των χρεών. Οι περισσότεροι απ' αυτούς που χρωστούν είναι πλέον φτωχοί και δεν μπορούν ούτε καν να συντηρήσουν τις οικογένειες τους. Όσες κατασχέσεις, ακόμη και απειλή κυρώσεων και φυλάκισης και να βάλεις είναι σίγουρο πως δεν θα μπορέσεις να εισπράξεις απ' τους εκατοντάδες χιλιάδες αναξιοπαθούντες συμπολίτες μας που δεν έχουν πλέον τα απαραίτητα για να ζήσουν. Η ποινικοποίηση της φτώχειας δεν είναι λύση, είναι έγκλημα. Το μόνο που θα καταφέρεις είναι να καταστήσεις το μισό λαό σε σύγχρονους φορο-δουλοπάροικους, δεμένους εφ όρου ζωής με υπέρογκα χρέη τα οποία δε θα μπορέσουν ποτέ να ξεχρεώσουν. Αυτή όμως δεν είναι μια κατάσταση βιώσιμη ούτε για την οικονομία, ούτε για την κοινωνία ούτε φυσικά και για το δημοκρατικό μας πολίτευμα.

Γιατί όχι μια νέα σεισάχθεια;

Την άμεση διαγραφή μέρους των χρεών και την αναδιανομή του πλούτου έχει προτείνει το 2011 και ο οικονομικός αναλυτής Ντιρκ Μίλερ: «Το τραπεζικό μας σύστημα έχει τελειώσει. Οι χρεοκοπίες κρατών είναι μέρος του συστήματος εδώ και αιώνες. Εγώ θα τις ονόμαζα reset (επανεκκίνηση). Η αναδιανομή κάποιες φορές παίρνει τη μορφή νομισματικής μεταρρύθμισης, κάποιες φορές της διαγραφής χρέους. Οι λίγοι που έχουν απαιτήσεις από το κράτος θα χάσουν κάτι, και έτσι οι μάζες θα ανακουφιστούν, γιατί θα πληρώνουν λιγότερο μέρος του εισοδήματος τους σε φόρους». Το ίδιο λοιπόν, δηλαδή αυτή η επανεκκίνηση, θα πρέπει αργά η γρήγορα να γίνει και για τα χρέη των αδύναμων και φτωχών πολιτών προς το κράτος. Οι πολιτικές δυνάμεις της ανατροπής θα πρέπει να προνοήσουν ώστε να συμπεριλάβουν κι αυτή τη λογική απαίτηση στα προγράμματά τους  αν στοχεύουν όντως σε μια βιώσιμη κοινωνία.

Η Ελλάδα, όπου το 500 π.Χ. περίπου γεννήθηκε από τον Σόλωνα και η ιδέα της Σεισάχθειας έχει μια υπερχιλιετή εμπειρία πάνω στα χρέη και στα δάνεια. Σεισάχθεια ουσιαστικά σημαίνει «αποτίναξη του βάρους». Πριν την απαγόρευσή της από το Σόλωνα στην Αθήνα ίσχυε ο θεσμός της υποδούλωσης για χρέη κι ένας πολίτης που δεν μπορούσε να ξεπληρώσει το δανειστή του έχανε την ελευθερία του. Με τη Σεισάχθεια καταργούνταν τα υφιστάμενα χρέη ιδιωτών προς ιδιώτες και προς το δημόσιο. Επίσης καταργήθηκε ο δανεισμός με εγγύηση το «σώμα» (προσωπική ελευθερία) του δανειολήπτη και των μελών της οικογένειάς του, ενώ απελευθερώθηκαν και όσοι Αθηναίοι είχαν γίνει δούλοι λόγω χρεών στην ίδια την Αθήνα και επαναφέρθηκαν στην πόλη όσοι εν τω μεταξύ είχαν μεταπωληθεί στο εξωτερικό.

Μήπως είναι καιρός για μια σύγχρονη Σεισάχθεια και όχι απλά ένα νέο ανακάτεμα της τράπουλας; Άλλωστε δεν μπορεί να υπάρξει βιώσιμη ανάπτυξη χωρίς βιώσιμα χρέη. Αν δεν γίνει κάτι τέτοιο θα ζήσουμε σύντομα σε μια ακραία κοινωνία δύο τάξεων, πλούσιων και φτωχών, κερδοσκόπων δανειστών και υποδουλωμένων στα χρέη, που θα μισούνται θανάσιμα μεταξύ τους. Ας μην ξεχνάμε άλλωστε πως “η ανισορροπία μεταξύ πλούσιων και φτωχών είναι η παλιότερη και η πιο θανατηφόρα ασθένεια σε όλες τις δημοκρατίες” (Πλούταρχος).

* Ο Γιώργος Στάμκος (stamkos@post.com) είναι συγγραφέας και δημιουργός του περιοδικού ΖΕΝΙΘ (www.zenithmag.wordpress.com)

Παρασκευή 17 Ιανουαρίου 2014

«Ισορροπία τρόμου» για την αντοχή της κοινωνίας

πηγή: left.gr

Τον κώδωνα του κινδύνου κρούει το ΙΝΕ: στο 30-31% θα φτάσει η ανεργία το 2014 με τους οικονομικά μη ενεργούς και τους ανέργους να είναι 1.100.000 περισσότεροι από όσους έχουν δουλειά!
Καθίσταται απίθανο να υπάρξει εξομάλυνση του δείκτη ανεργίας και να διαμορφωθεί στα επίπεδα του 2009 με τις υφιστάμενες συνθήκες… Σύμφωνα με τον επιστημονικό διευθυντή του Ινστιτούτου Εργασίας ΓΣΕΕ/ΑΔΕΔΥ, κ. Σάββα Ρομπόλη, για να επιτευχθεί ανεργία κάτω του 17% θα πρέπει η οικονομία να αναπτύσσεται με 3,5% έως 4% για τουλάχιστον 12 χρόνια ώστε να αναπληρωθεί το 1 εκατ. θέσεις εργασίας που έχασε η ελληνική οικονομία εξαιτίας των μνημονιακών πολιτικών. «Ολοι οι επιστημονικοί φορείς μιλούν για ανάπτυξη της τάξης του 1,5% μέχρι το 2025 και 1,8% μετά το 2030» είπε ο επικεφαλής του ΙΝΕ ΓΣΕΕ/ΑΔΕΔΥ στην ημερίδα με θέμα «Ανεργία-Κοινωνικό και Οικονομικό Πρόβλημα-Δράσεις για την αντιμετώπισή της», που διοργάνωσαν από κοινού η εφημερίδα «Ναυτεμπορική» και το Κέντρο Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών.
Τα στοιχεία
Ο κ. Ρομπόλης, μεταφέροντας τις μετρήσεις του ΙΝΕ ΓΣΕΕ, εκτίμησε ότι η απασχόληση το 2014 θα διαμορφωθεί στα επίπεδα των 3.530.000 ατόμων, σε βαθμό που το σύνολο των απασχολούμενων κατά το 2014 να είναι μικρότερο από τον οικονομικά μη ενεργό πληθυσμό και τους ανέργους κατά 1,1 εκατ. άτομα. «Διαμορφώνεται μια ισορροπία τρόμου εργαζομένων και ανέργων με ό,τι και αν αυτό συνεπάγεται για την αντοχή της κοινωνίας» ανέφερε ο κ. Ρομπόλης, συμπληρώνοντας ότι πλέον ο αριθμός των επίσημα καταγεγραμμένων ανέργων (1.400.000 άνθρωποι) συμπίπτει με τον αριθμό των απασχολουμένων στον ιδιωτικό τομέα, ενώ 955.000 άνθρωποι είναι μακροχρόνια άνεργοι.
Σύμφωνα με το ΙΝΕ λοιπόν, η ανεργία στην Ελλάδα το 2014 θα διαμορφωθεί κατά μέσο όρο στο επίπεδο του 30%-31%, που σε απόλυτους αριθμούς αφορά 1.525.000 ανθρώπους! Αυτά βέβαια με την ακολουθούμενη μεθοδολογία που θεωρεί ότι αν κάποιος έχει εργαστεί μία ώρα μέσα στην προηγούμενη εβδομάδα από τη διεξαγωγή της στατιστικής έρευνας, τότε θεωρείται απασχολήσιμος. «Αν λαμβάναμε υπόψη τον προηγούμενο ορισμό, που όριζε ότι κάποιος θεωρείται απασχολήσιμος αν εργάστηκε μέσα στην προηγούμενη εβδομάδα 15 ώρες, τότε η ανεργία θα αυξανόταν κατά 3,5%»!
Ο κατώτατος μισθός
Για τον κ. Ρομπόλη πάντως, η επαναφορά του κατώτατου μισθού στα προ κρίσης επίπεδα (751 ευρώ) και το ξεπάγωμα των συλλογικών συμβάσεων θα αποτελέσουν βασικό μοχλό για την έξοδο από την κρίση, καθώς έρευνες έχουν αποδείξει ότι η συρρίκνωση των μισθών δεν συμβάλλει στην απασχόληση και οι χαμηλοί μισθοί δεν εξηγούν το χαμηλό επίπεδο (5%) της ανεργίας της Γερμανίας.
Η αποτύπωση της πραγματικής κατάστασης της ελληνικής αγοράς εργασίας και κυρίως η επιστημονική τεκμηρίωση από τον κ. Ρομπόλη «έσπασαν» τις πομφόλυγες του υπουργού Εργασίας Γ. Βρούτση αλλά και του κομματικού διοικητή του ΟΑΕΔ Θ. Αμπατζόγλου, που επιχείρησαν να στηρίξουν το «θαύμα» του success story της κυβέρνησης, κοροϊδεύοντας ουσιαστικά τους παρευρισκομένους με σαθρά επιχειρήματα, επικοινωνιακές φούσκες και κίβδηλα στοιχεία από το ΕΡΓΑΝΗ. «Η ανοδική ορμή της ανεργίας εξασθένησε και εντός του 2013 παρατηρήθηκε μια σχετική σταθεροποίηση του ποσοστού ανεργίας γύρω στο 27%» είπε ο κ. Βρούτσης, προσπαθώντας να συγκρίνει ανόμοια πράγματα, όπως τα τρίμηνα του 2013 σε μια αγορά όπως η ελληνική, που χαρακτηρίζεται από έντονη εποχικότητα. Βέβαια, ο κ. Βρούτσης δεν ξέχασε το ΕΡΓΑΝΗ, το μοναδικό εργαλείο που δείχνει αύξηση της απασχόλησης μέσα στο 2013!
Μείωση συντάξεων
Τέλος, ο κ. Βρούτσης δεν ξέχασε να προδιαγράψει τη μείωση των συντάξεων λόγω της μείωσης των εργοδοτικών εισφορών, που μέχρι το 2016 θα περικοπούν συνολικά κατά 5%. «Σκοπεύουμε, με ορίζοντα το 2016, να περικόψουμε τις εργοδοτικές εισφορές κατά 3,9 ακόμη μονάδες, ώστε να έχουμε μια αξιόλογη σωρευτική μείωση κατά 5 ποσοστιαίες μονάδες» είπε ο κ. Βρούτσης, που μίλησε όμως για εξεύρεση δημοσιονομικών εισοδημάτων 800 εκατ. ευρώ τον χρόνο (που αν δεν βρεθούν από νέο φόρο, τότε θα πρέπει να προκύψουν από μείωση των συντάξεων).

Κυριακή 5 Ιανουαρίου 2014

Από τη γενιά των 700 ευρώ στη γενιά των «NΕΕΤs»

του Αλέξη Μητρόπουλου  
πηγή: ΑΥΓΗ
Με τον ερχομό του 21ου αιώνα, καθ' όλη δηλαδή την προμνημονιακή δεκαετία, είχε κυριαρχήσει ο απαξιωτικός όρος «γενιά των 700 ευρώ», που υποδήλωνε την υποβάθμιση της εργασίας και των αμοιβών της νέας γενιάς, η οποία -προικισμένη με πολλά τυπικά και ουσιαστικά προσόντα- αναγκαζόταν να δουλεύει για μια ολόκληρη ζωή με μισθό κοντά στο όριο της φτώχειας. Όλοι έψεγαν και σιχτίριζαν αυτή την προοπτική και ορκίζονταν σε θεούς και δαίμονες ότι θα κάνουν το παν για να την αποτρέψουν.
Τώρα όμως η μνημονιακή πραγματικότητα και η ευρωπαϊκή κατεύθυνση την καθιστούν από ένα ζοφερό ενδεχόμενο σε ένα άπιαστο... θελκτικό όνειρο. Όπως είπε πρόσφατα και ο υπουργός Οικονομικών, η χώρα άνοιξε πλέον πρώτη με ό,τι ψήφισε η Βουλή την πύλη της κόλασης, από την οποία καλούνται να περάσουν κυρίως οι νέοι.
Έτσι αποκαλύπτεται ότι η γενναιοδωρία (chic) για τους νέους (-ες) της ευρωπαϊκής τεχνοδομής, είναι οι θεσμοί της απόλυτης ελαστικότητας στην αγορά εργασίας που περικλείεται στον νεολογισμό «ΝΕΕΤ» (ακρωνύμιο του «Νot in Education, Employment or Training») ή «ΝLEET» (ακρωνύμιο του «Neither in the Labor force not in Education, Employment or Training»).
Όσοι νέοι υπάγονται στους θεσμούς αυτούς που προωθεί η αντικοινωνική νεοφιλελεύθερη πολιτική της ευρωπαϊκής τεχνοδομής είναι άεργοι, χωρίς τις απαραίτητες γνώσεις και δεξιότητες κι επομένως χωρίς καμιά προοπτική να ενταχθούν σταθερά στην αγορά εργασίας. Η γενιά χωρίς εκπαίδευση, εργασία ή εξειδίκευση είναι η νέα γενιά των ανέργων, που μέσα από τα ψευδοπρογράμματα εξειδίκευσης ή προετοιμασίας θα είναι μονίμως πάντα εντός-εκτός σε ένα κλίμα τρομοκρατίας και εκφοβισμού για τις σταθερές της επιβίωσης. Έτσι θα τραβάνε προς τα κάτω και τους πολλαπλά εκπαιδευμένους νέους, στους κόλπους των οποίων πλέον ενδημεί το φαινόμενο να αποκρύπτουν τα τυπικά και ουσιαστικά τους προσόντα, για να καταλάβουν -έστω και προσωρινά- μια θέση υποαπασχόλησης ή ετεροαπασχόλησης.
Ήδη στον νέο προϋπολογισμό της χώρας για το 2014, για τους ΝΕΕΤs Έλληνες και Ελληνίδες υπάρχει ειδικό κεφάλαιο που περιγράφει τους νέους αυτούς θεσμούς εργασιακής ειλωτείας με τους συνήθεις στη νεοφιλελεύθερη φρασεολογία ευφημισμούς. Στη σελ. 47 συναντούμε:
α) Το πρόγραμμα «Επιταγή εισόδου στην αγορά εργασίας» για 45.000 ανέργους νέους μέχρι 29 ετών,
β) το πρόγραμμα «Εγγύηση για τη νεολαία» («youth guarantee»),
γ) προγράμματα «κοινωφελούς» εργασίας 50.000 ανέργων νέων στην Τοπική Αυτοδιοίκηση και στις κοινωνικές υπηρεσίες του δημόσιου τομέα, σε θέσεις που αδειάζουν από τους μονίμους ή αορίστου χρόνου εξειδικευμένους και έμπειρους υπαλλήλους, υποβαθμίζοντας παντελώς τους βραχίονες της πολιτείας για την αντιμετώπιση της εντεινόμενης ανθρωπιστικής κρίσης,
δ) τον θεσμό της «κοινωνικής επιχειρηματικότητας» σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή,
ε) πρόγραμμα Κοινωνικού Τουρισμού μέσω ΟΑΕΔ.
Όλα αυτά είναι προγράμματα κατάργησης της σταθερής και πλήρους μισθωτής εργασίας και εξαΰλωσης των στοιχείων του πυρήνα της. Σηματοδοτεί δηλαδή την επιστροφή του ακραίου εκμεταλλευτικού χαρακτήρα της «δουλειάς» ως «δουλείας», όπως ήταν κατά το πρώιμο στάδιο του καπιταλισμού. Αυτό είναι το νέο μοντέλο της εργασιακής «ειλωτείας» και της άγριας εκμετάλλευσης εργατικής δύναμης που επιφυλάσσει η σημερινή Ευρώπη για τη νέα γενιά.
Οι νεολογισμοί και το πολυτελές περιτύλιγμα της νέας αυτής ειλωτείας στοχεύουν και στην ιδεολογική αλλοτρίωση των νέων, δηλαδή στο ξερίζωμα από τη συνείδησή τους της ορθολογικής θεώρησης των πραγμάτων, της ίδιας της έννοιας της εργασίας ως πεμπτουσίας της κοινωνικής ύπαρξης και σκοπού της οργανωμένης δημοκρατικής κοινωνίας. Γιατί αν χαθεί η νομιμοποίηση του ανθρώπου στον κοινωνικό και συλλογικό βίο μέσω της αξιοπρεπούς και αναγνωρίσιμης εργασίας, τότε η κοινωνία αποσυγκροτείται, η δημοκρατία υποβαθμίζεται και το πρόσωπο του καθενός γίνεται «φτερό στον άνεμο».
Οι νέοι της Ελλάδας, οι νέοι της Ευρώπης, οι νέοι του κόσμου πρέπει να απορρίψουν αυτά τα... δώρα της ευρωπαϊκής τεχνοδομής. Οι Έλληνες νέοι, ως τα πρώτα πειραματόζωα της Ευρωζώνης, θα έχουν αυτή την ευκαιρία στις προσεχείς εκλογές, οπότε πρέπει να εκδηλώσουν την έντονη αποδοκιμασία τους στην εργασιακή ειλωτεία, μαζί με τους γονείς και τους παππούδες τους, που ίσως τώρα αρχίζουν να αντιλαμβάνονται ότι το υπερσύνταγμα του Μνημονίου, ως προπομπός της νέας ευρωπαϊκής διακυβέρνησης, αποστερεί από τα παιδιά και τα εγγόνια τους κάθε δυνατότητα αξιοπρεπούς ζωής στο μέλλον.

Παρασκευή 3 Ιανουαρίου 2014

Το death story του Μνημονίου ...

πηγή: left.gr

Όχι μόνο δεν θα δούμε φως στο βάθος του τούνελ το 2014, αλλά η κοινωνία θα βυθιστεί ακόμα πιο βαθιά στο μνημονιακό σκοτάδι.
Χρειάστηκε μία μόλις ημέρα  για να θρυμματιστεί το κλίμα αισιοδοξίας που προσπάθησαν να δημιουργήσουν τα κυβερνητικά χαλκεία, εκμεταλλευόμενα το γιορταστικό πνεύμα των ημερών. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή απαντώντας στην εξεταστική επιτροπή του Ευρωκοινοβουλίου, διέψευσε τον Αντώνη Σαμαρά σχετικά με την επιστροφή τις Ελλάδας στις «αγορές» για ανεύρεση δανεισμού. Η Ελλάδα θα αρχίσει να δανείζεται  «μερικώς» από τις «αγορές» το 2015, και όχι το 2014 όπως είχε δεσμευτεί ο πρωθυπουργός στο πρωτοχρονιάτικο διάγγελμά του. Την ίδια στιγμή, η τρόικα πιέζει ασφυκτικά για να μην υπάρξει καμιά χαλάρωση του μνημονιακού πλαισίου εν όψει ευρωεκλογών, καθώς και για να ληφθούν νέα μέτρα τουλάχιστον 1,2 δισ., ώστε να καλυφθεί το δημοσιονομικό κενό του 2014. Τέλος, έρχεται το νέο κύμα διαθεσιμοτήτων 12.500 δημοσίων υπαλλήλων, συν οι προβλεπόμενες για το 2014 11.000 απολύσεις από το Δημόσιο.
Εκεί όμως που το κυβερνητικό «success story» έγινε πραγματικά σκόνη και θρύψαλα ήταν με το εισιτήριο στα νοσοκομεία και το χαράτσι στις συνταγές των φαρμάκων. Τα 25 ευρώ που απαιτούνται πλέον για να νοσηλευτεί κανείς, πιο πολύ φέρνουν στο μυαλό εισιτήριο νυχτερινού κέντρου, παρά εισφορά σε νοσοκομειακό ίδρυμα. Αν σε αυτά προσθέσουμε το 1 ευρώ ανά συνταγή που πρέπει να πληρώνει ο ασφαλισμένος (τη στιγμή μάλιστα που η συνταγή επιτρέπεται να συμπεριλάβει μέχρι τρία μόνο φάρμακα), τότε γίνεται κατανοητό ότι βρισκόμαστε μπροστά σε έναν δραστικό περιορισμό του δικαιώματος στη Υγεία για όσους δεν έχουν οικονομική άνεση, δηλαδή για την πλειονότητα των πολιτών. Ένας περιορισμός τόσο μεγάλης κλίμακας ισοδυναμεί με πραγματική υγειονομική βόμβα (για να θυμηθούμε την αλήστου μνήμης έκφραση του Ανδρέα Λοβέρδου) και σε βάθος χρόνου θα αποτελέσει σοβαρή απειλή για το προσδόκιμο ζωής των Ελλήνων. Βρισκόμαστε δηλαδή στο σημείο που το κυβερνητικό success story μετατρέπεται σε κανονικό death story για την κοινωνία.
Τον μνημονιακό ζόφο δεν περιόρισε καν η συνήθης αύξηση της εμπορικής κίνησης την περίοδο των γιορτών. Και πώς θα μπορούσε άλλωστε, αφού οι άνεργοι φτάνουν το 1,5 εκατομμύριο, εκατοντάδες χιλιάδες εργαζόμενοι δεν πληρώνονται και οι δημόσιοι υπάλληλοι (αλλά και πολλοί ιδιωτικοί) δεν εισπράττουν δώρο Χριστουγέννων. Οι τζίροι της χριστουγεννιάτικης αγοράς είναι ενδεικτικοί της καταστροφής που προκάλεσαν στη χώρα η κρίση και το Μνημόνιο. Φέτος είχαμε νέα μείωση 10% του χριστουγεννιάτικου τζίρου, ήτοι 800 εκατομμύρια (συνολικά 6,8 δισ. από 7,6 πέρσι). Από το 2008 έχει χαθεί σχεδόν το 70% του τζίρου (από  21, 9 σε 6,8 δισ.). Υπενθυμίζεται ότι ο τζίρος των Χριστουγέννων συνιστά το 25% του συνόλου των ετήσιων πωλήσεων λιανικής.
Ακόμα και αν δεν παρθεί απολύτως κανένα νέο μέτρο (πράγμα μάλλον απίθανο λόγω του δημοσιονομικού κενού του 2014), κι η κυβέρνηση περιοριστεί στα μέτρα που έχουν ήδη συμφωνηθεί (όπως το 25ευρω στα νοσοκομεία), όχι μόνο δεν θα δούμε φως στο βάθος του τούνελ το 2014, αλλά και κοινωνία θα βυθιστεί ακόμα πιο βαθιά στο μνημονιακό σκοτάδι. Στον ωκεανό της ανεργία και της φτώχειας, οι νέες απολύσεις και περικοπές θα προσθέσουν ακόμα περισσότερο πόνο κι εξαθλίωση. Αν όλα κυλήσουν σύμφωνα με τα σχέδια κυβέρνησης και τρόικας, το 2014 θα είναι η κορύφωση της ιστορίας θανάτου μιας ολόκληρης κοινωνίας.

Πέμπτη 2 Ιανουαρίου 2014

"Ποδαρικό" με 18 ανατροπές στο ασφαλιστικό

πηγή: left.gr
Οι αλλαγές αυτές είναι αποτέλεσμα τεσσάρων νόμων, που ανάγονται χρονικά από το 1993 και αφορούν αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης, μειώσεις 20% στα εφάπαξ και στις επικουρικές συντάξεις, με στόχο την κάλυψη των υψηλών ελλειμμάτων που αποτυπώνονται στους προϋπολογισμούς των Ταμείων.
Όπως αναφέρει δημοσίευμα της "Ελευθεροτυπίας", ήδη με την έλευση της Τρόικα μέσα στον Ιανουάριο, θα εξεταστούν οι "μαύρες τρύπες" των Ταμείων, με το ΙΚΑ να έχει τη "μερίδα του λέοντος", καθώς ο προϋπολογισμός του 2014 θα κλείνει με έλλειμμα της τάξης του 2,2 δισ. ευρώ.
Οι νομοθετικές ρυθμίσεις που μπαίνουν σε ισχύ τις επόμενες μέρες, περιλαμβάνουν τα εξής:
  • Αύξηση ορίων ηλικίας των γυναικών στο ΙΚΑ: Αύξηση των ορίων ηλικίας για μειωμένη σύνταξη γυναικών από το ΙΚΑ και για σύνταξη με βαρέα ένσημα για άνδρες και γυναίκες.
  • Αύξηση στα ΒΑΕ: Αύξηση των ορίων ηλικίας για τη συνταξιοδότηση με 10.500 ημέρες ασφάλισης, εκ των οποίων οι 7.500 σε βαρέα και ανθυγιεινά.
  • Μείωση αναπλήρωσης των συντάξεων: Μειώνεται στο 2% το ποσοστό αναπλήρωσης για το συντάξιμο χρόνο των ετών 2013 και 2014.
  • Αναπλήρωση συντάξεων Δημοσίου: Μειώνεται στο 73% από 74% το ποσοστό αναπλήρωσης της σύνταξης που αντιστοιχεί σε χρόνο ασφάλισης από την 1η Ιανουαρίου του 2008 και μετά.
  • Αναλογικός συντελεστής στον υπολογισμό της σύνταξης: Μπαίνει αναλογικός συντελεστής στο τμήμα σύνταξης που αντιστοιχεί στα έτη ασφάλισης από το 2011 και μετά.
  • Αύξηση των πλασματικών ετών: Αυξάνονται σε 7 τα πλασματικά έτη που μπορούν να αναγνωρίσουν άνδρες και γυναίκες για να κατοχυρώσουν και να θεμελιώσουν τις συνταξιοδοτικές προϋποθέσεις.
  • Παύει η ισχύς του δικαιώματος εξαγοράς πλασματικού χρόνου για συνταξιοδότηση με τις προϋποθέσεις του 2010.
  • Αλλαγές στον τρόπο υπολογισμού του εφάπαξ: Έρχονται μειώσεις μεσοσταθμικά 20%.
  • Αλλαγές στις επικουρικές συντάξεις: Αλλάζει ο τρόπος υπολογισμού στις επικουρικές συντάξεις από την 1η Ιουλίου 2014.
  • Μείωση των εισφορών: Θα  μειωθούν οι εργοδοτικές εισφορές στο ΙΚΑ κατά 1,3% με προϋποθέσεις που θα καθοριστούν το επόμενο διάστημα.
  • Μείωση εισφορών στις ΔΕΚΟ: Θα μειωθούν οι εισφορές που καταβάλλουν ΔΕΚΟ και τράπεζες, οι οποίες θα πρέπει να πέσουν στα επίπεδα του ΙΚΑ.
  • ΕΚΑΣ σε αναπήρους: Θα εξακολουθεί να χορηγείται το ΕΚΑΣ σε αναπήρους κάτω των 65 ετών, με νομοθετική ρύθμιση που θα ψηφιστεί άμεσα.
  • Περικοπή ΕΚΑΣ: Κόβεται το ΕΚΑΣ στους συνταξιούχους που είναι κάτω των 65 ετών.
  • Αρχίζει η πιλοτική εφαρμογή του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος: Πρόκειται για ένα συμπληρωματικό ποσό της τάξης των 70-250 ευρώ που θα χορηγείται σε οικογένειες με χαμηλό εισόδημα, ώστε να περνούν πάνω από το όριο της φτώχιας.
  • Σύνδεση TAXIS με ΟΓΑ: Η εφορία μπαίνει στους λογαριασμούς των αγροτών για τις εισφορές στον ΟΓΑ.
  • Επικουρική ασφάλιση στους ελεύθερους επαγγελματίες: Θα πληρώνουν από την 1η Ιανουαρίου εισφορά για επικουρική ασφάλιση στο ΕΤΕΑ.
  • Επέκταση της ασφάλισης στον ΟΑΕΕ: Θα επεκταθεί η υποχρέωση ασφάλισης των επαγγελματιών στον ΟΑΕΕ και σε περιοχές που έχουν κάτω από 2.000 κατοίκους, οι οποίοι σήμερα ασφαλίζονται στον ΟΓΑ.
  • Επιτροπή Σοφών: Προωθείται η ριζική αλλαγή στον τρόπο υπολογισμού των συντάξεων, με κατάργηση των επιμέρους τρόπων υπολογισμού που ισχύουν για τα χρόνια ασφάλισης μέχρι το 2008 ή το 2010, ώστε να προετοιμαστεί το έδαφος για τη βασική σύνταξη των 360 ευρώ, που θα παίρνουν από το 2015 όσοι έχουν 35 έτη παραμονής στην Ελλάδα. 

Τρίτη 24 Δεκεμβρίου 2013

Ο Έλληνας ασθενής

γράφει ο Σταύρος Χριστακόπουλος 
πηγή : ΤΟ ΠΟΝΤΙΚΙ 
Αυτά τα Χριστούγεννα σημαδεύτηκαν από μια ακόμη βάρβαρη επίθεση στον ελληνικό λαό ή, έστω, στο μεγαλύτερο μέρος του. Η μονιμοποίηση του – υποτίθεται έκτακτου – χαρατσιού επί της κατοικίας μονιμοποιήθηκε και επεκτάθηκε.

Παράλληλα άνοιξε διάπλατα ο δρόμος – έσπασε το... «ταμπού», όπως θα έλεγαν και οι έγκριτες μνημονιακές γραφίδες – για τις κατασχέσεις πρώτης κατοικίας και από τις τράπεζες, ύστερα από την ανάλογη δυνατότητα που είχαν το Δημόσιο και τα ασφαλιστικά ταμεία.

Επιπλέον, όχι μόνο γενικεύονται οι πλειστηριασμοί πρώτης κατοικίας, αλλά το πλαίσιο προστασίας των οικονομικά αδύναμων συνιστά μια ξεδιάντροπη κοροϊδία. Με πιο απλά λόγια επιβεβαιώνεται αυτό που επί μια διετία γράφαμε και ίσως στην αρχή φαινόταν... γραφικό: ύστερα από την απαλλοτρίωση της δημόσιας περιουσίας, θα έλθει η σειρά της ιδιωτικής, προς χάριν πάντα των δανειστών. Αυτή είναι η τομή στην οποία προχώρησε μέσα στο 2013 η κυβέρνηση, έστω και αν τα αποτελέσματα των αποφάσεων αυτών θα τα δούμε λίγο αργότερα.

Μπορεί το χριστουγεννιάτικο πρωτοσέλιδο του «Ποντικιού», περί κατάσχεσης της φάτνης, να είναι σατιρικό λόγω του εορταστικού χαρακτήρα των ημερών, αλλά παραμένει εξόχως πολιτικό, αφού, εκτός από το φλέγον θέμα των πλειστηριασμών, αποτυπώνει γλαφυρά τον εξωπραγματικό τρόπο με τον οποίο πολιτεύεται το πολιτικό σύστημα την ώρα που η κοινωνία βλέπει το τελευταίο της περιουσιακό αποκούμπι να δημεύεται.

Πέρα, όμως, από τη σάτιρα και τη σοβαρότητα των θεμάτων που σημαδεύουν τούτες τις μέρες, το δυσοίωνο συμπέρασμα είναι ότι η χώρα τούτη πορεύεται προς τον γκρεμό με σπασμένα φρένα. Κανείς δεν συζητάει σοβαρά γι’ αυτήν, ουδείς προβληματίζεται. Ακόμη και οι δανειστές και επιτηρητές – δηλαδή κατά μείζονα λόγο οι Ευρωπαίοι «εταίροι» της – τη βλέπουν ως έναν ετοιμοθάνατο ασθενή, στον οποίο δεν θεωρούν σκόπιμο να παράσχουν οποιαδήποτε βοήθεια προκειμένου να ανακάμψει.

Αν σε αυτή την οπτική των δανειστών προσθέσουμε την έλλειψη εθνικών σχεδίων και προγραμμάτων για την ανασυγκρότηση της χώρας, η μαύρη εικόνα ολοκληρώνεται. Παρ’ όλα αυτά... Καλά Χριστούγεννα.

Δευτέρα 23 Δεκεμβρίου 2013

Πλειστηριασμοί, «κόκκινα δάνεια», ακίνητη περιουσία: Η λογική του παράλογου

της Δήμητρας Σιατίτσα
πηγή: ΕΝΘΕΜΑΤΑ
Το έχουμε ακούσει πάμπολλες φορές: τα μέτρα αποτελούν «μονόδρομο», «ορθολογική επιλογή», «μόνη λύση για την έξοδο από την κρίση» κ.ο.κ. Κι ας έχουν αποτύχει ακόμα και στους ίδιους τους ρητά διακυρηγμένους στόχους τους, τα μέτρα νομιμοποιούνται μέσα από τη ρητορική της ορθολογικής επιλογής, η οποία (μετά την απαραίτητη διαδικασία κάθαρσης και εξυγίανσης), θα σταθεροποιήσει, θα εξορθολογίσει και θα εκσυγχρονίσει την οικονομία και τον διοικητικό μηχανισμό. Η ρητορική, παρά τις αλλεπάλληλες διαψεύσεις, επιμένει, ενώ οι συνέπειες αντιμετωπίζονται με κυνισμό.
Ας σταθούμε σε ένα βασικό, για τον μνημονιακό σχεδιασμό, και επίκαιρο τις μέρες αυτές σημείο: την απελευθέρωση των πλειστηριασμών και τη φορολόγηση της ακίνητης περιουσίας. Αναζητώντας τη λογική τους, διακρίνουμε δύο βασικούς άξονες.
Ο πρώτος ανάγεται στο κεντρικό νεοφιλελεύθερο αξίωμα ότι οι περιορισμοί δρουν στρεβλωτικά στην «ελεύθερη» λειτουργία της αγοράς, εμποδίζοντας την αυτορρύθμισή της. Υποστηρίζεται, έτσι, ότι ο έλεγχος/περιορισμός των διαδικασιών κατάσχεσης υποθηκευμένων (ή μη) ακινήτων παρεμβαίνει αρνητικά, τόσο στη σταθεροποίηση των τραπεζών όσο και στην αναθέρμανση της κτηματαγοράς.
Ο δεύτερος άξονας σχετίζεται με τη συζήτηση για τον ρόλο των ακινήτων στον πλούτο των νοικοκυριών. Σε πρόσφατη μελέτη της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, οι λαοί της Νότιας Ευρώπης εμφανίζονται «φτωχοί σε εισόδημα, αλλά πλούσιοι σε περιουσιακά στοιχεία». Τα υψηλά ποσοστά ακίνητης περιουσίας (κύριας κατοικίας ή άλλων ακινήτων) χωρίς δάνειο και η μεγάλη κοινωνική της διασπορά αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος αυτού του πλούτου. Έτσι, η φορολογία των ακινήτων αποτελεί βασική οδό αύξησης των δημόσιων εσόδων, ενώ η κτηματαγορά προνομιακό πεδίο για την ανάπτυξη επιχειρηματικών δραστηριοτήτων.
Κύρια επιχειρήματα για την άρση της προστασίας των δανειοληπτών (προστασία βασισμένη, κατά τον υπουργό Οικονομικών, σε έναν «παράλογο νόμο») είναι ότι, πρώτον, έτσι θα αποκαλυφθούν οι «μπαταχτσήδες» που επωφελούνται από το ισχύον καθεστώς, και, δεύτερον, η απελευθέρωση θα προσφέρει μια –έστω και πολύ χαμηλότερη από τις αρχικές εκτιμήσεις– ρευστότητα στις τράπεζες, οι οποίες θα σταθεροποιηθούν, ενώ θα αποκλιμακωθεί και το φαινόμενο των «κόκκινων δανείων». Επιπλέον -και παρά το ότι οι τράπεζες διασώθηκαν με χρήματα του δημοσίου– διακηρύσσεται πως «δεν μπορεί να ασκείται κοινωνική πολιτική μέσω των τραπεζών». Πριν προχωρήσουμε, ας δούμε μερικά δεδομένα που σκιαγραφούν την κατάσταση στην αγορά ακινήτων:
* Οι αντικειμενικές αξίες διατηρούνται αμείωτες, για να μην ανατραπεί ο προϋπολογισμός των αναμενόμενων εσόδων από τη φορολογία ακινήτων, αλλά και να μην οδηγηθούν οι τράπεζες σε χρεοκοπία ή νέα ανακεφαλαιοποίηση, λόγω του τεράστιου αρνητικού κεφαλαίου που θα προκύψει.
* Ο δεσμευμένος στην ακίνητη περιουσία πλούτος δεν αντιστοιχεί στις ονομαστικές αξίες, αν λάβουμε υπόψη την πλήρη στασιμότητα της αγοράς και την πτώση των τιμών (πάνω από 40%).
* Με τη μαζική διάθεση ακινήτων σε εξευτελιστικές τιμές, οι αξίες (αναγκαστικά και οι αντικειμενικές) θα καταρρεύσουν, ενώ θα ξεκινήσει μια άνευ προηγουμένου μεταπολεμικά διαδικασία ανακατανομής της ακίνητης περιουσίας.
* Οι φόροι σχεδιάζονται με δεδομένο ότι δεν θα εισπραχθούν. Οι οφειλέτες προς την εφορία πολλαπλασιάζονται καθημερινά, ενώ τα χρέη προς το δημόσιο έχουν ποινικοποιηθεί, με απειλή κατάσχεσης κινητής και ακίνητης περιουσίας για πολύ χαμηλά ποσά, ακόμα και «προληπτικής»!
* Οι ρυθμίσεις για την προστασία της πρώτης κατοικίας και οι φοροαπαλλαγές είναι ανεπαρκέστατες και προσχηματικές: πολύ μικρό ποσοστό πληροί τους όρους ένταξης στο καθεστώς προστασίας, ενώ τα κριτήρια για απαλλαγή από τον Ενιαίο Φόρο Ακινήτων είναι πραγματικά οριακά. Και, βέβαια, ο εντοπισμός «μπαταχτσήδων» και φοροφυγάδων μπορεί να γίνει με μια απλή διασταύρωση περιουσιακών και εισοδηματικών στοιχείων, ανεξάρτητα από το καθεστώς προστασίας.
Κοινωνικές διαστάσεις της ιδιοκτησίας.Είναι χαρακτηριστικό ότι στον κυρίαρχο λόγο η ιδιοκτησία αντιμετωπίζεται μονάχα ως ανενεργό κεφάλαιο και δυνητικό επενδυτικό προιόν. Εσκεμμένα δεν γίνεται κουβέντα για το κοινωνικό περιεχόμενο της ιδιοκτησίας στην Ελλάδα ή τις εξω-αγοραίες διαδικασίες απόκτησης περιουσίας μέσω κληρονομιάς, διαγενεακών μεταβιβάσεων και αυτο-κατασκευής. Επίσης, δεν συζητιέται καθόλου το θέμα της επαγγελματικής στέγης και των εμπορικών ακινήτων, που αποτελούν τη βάση της μικρής και μεσαίας επιχειρηματικότητας. Έτσι, παρακάμπτεται το γεγονός ότι η ιδιοκτησία υπήρξε, μέχρι σήμερα, το πιο ισχυρό δίκτυ προστασίας απέναντι στη φτώχεια και τον αποκλεισμό, ενώ μπορεί να αποτελέσει σημαντικό κεφάλαιο στα χέρια νοικοκυριών και μικροεπιχειρηματιών για τη συμμετοχή τους στην ανάκαμψη της οικονομίας.
Στις συνθήκες της ύφεσης, η αποκλιμάκωση των «κόκκινων δανείων», στην οποία στοχεύει κατά την κυβέρνηση η απελευθέρωση των πλειστηριασμών, σημαίνει ένα και μόνο πράγμα: την απαλλαγή, με οποιοδήποτε κόστος, των τραπεζών από τα δάνεια αυτά. Αναφέρεται συχνά ότι στην Ισπανία το ποσοστό των μη εξυπηρετούμενων ιδιωτικών δανείων είναι μικρό, αλλά παραλείπονται δύο κρίσιμα στοιχεία: η Ισπανία έχει πολύ σκληρό νομικό πλαίσιο, το οποίο λειτουργεί εκφοβιστικά, ενώ δεν υπάρχει απαγόρευση πλειστηριασμών – επομένως οι κατασχέσεις και εξώσεις, δηλαδή οι άνθρωποι και οι οικογένειες που βρέθηκαν στον δρόμο δεν μετράνε στους ισολογισμούς των τραπεζών.
Η ενοχοποίηση της μικρο-ιδιοκτησίας. Αν δημοσιονομικά και κοινωνικά η επιβολή των μέτρων δεν έχει νόημα, ποια συμφέροντα εξυπηρετούνται; Σίγουρα τα συμφέροντα των επενδυτικών εταιρειών που αγοράζουν πακέτα «κόκκινων δανείων», των κερδοσκόπων επενδυτών που θα αγοράσουν σε χαμηλές τιμές, ενώ συνολικά επιδιώκεται η υποτίμηση των αξιών γης και ακινήτων, με στόχο μεγάλα ακίνητα κυρίως του δημοσίου, ιδιαίτερα σε περιοχές με τουριστικό ή άλλο αναπτυξιακό ενδιαφέρον.
Σε συνολικότερο επίπεδο, έχει σημασία να παρακολουθήσουμε τις τεχνικές διακυβέρνησης που επιστρατεύονται: την ηθικοποίηση του χρέους και την ενοχοποίηση της κατοχής πλούτου (από τους πολλούς που «δεν τον αξίζουν», προφανώς), στο πλαίσιο ενός καθεστώτος εκφοβισμού και πειθάρχησης. Έτσι, τα μεγάλα ποσοστά ιδιοκατοίκησης ερμηνεύονται ως αποτέλεσμα της «αμετροέπειας του παρελθόντος» (τη στιγμή που μελέτες της Τράπεζας της Ελλάδος δείχνουν ότι ο δανεισμός στην Ελλάδα υπήρξε πολύ συγκρατημένος –και εξασφαλισμένος για τις τράπεζες– και ενταγμένος, στις περισσότερες περιπτώσεις, σε μια συνολική στρατηγική πρόσβασης στη στέγη ή προώθησης κάποιας επιχειρηματικής δραστηριότητας). Στο πλαίσιο αυτής της ενοχοποίησης, νοικοκυριά και επιχειρηματίες οφείλουν να θυσιάσουν, ξεπουλώντας, την περιουσία τους, για να πληρώσουν το χρέος τους στις τράπεζες ή τις αυξημένες φοροεισφορές. Μάλιστα, ο μηχανισμός της εξατομικευμένης ενοχοποίησης καλλιεργεί και αυτόματες κοινωνικές διαιρέσεις και πολώσεις: μεταξύ συνεργάσιμων και ανυπάκουων, μεταξύ συνεπών δανειοληπτών και «τζαμπατζήδων», μεταξύ όσων δανείστηκαν «αλόγιστα» και των συνετών βιοπαλαιστών, μεταξύ των βολεμένων ιδιοκατοίκων και των ενοικιαστών – και ο κατάλογος δεν έχει τέλος.
Οι νεοφιλελεύθερες οικονομικές πρακτικές, όπως έχει πει η Τζ. Μπάτλερ, θεμελιώνουν ένα νέο Παράδειγμα για το πώς αντιλαμβανόμαστε τη σχέση μεταξύ οικονομικών και κοινωνικών μορφών, αλλά και εκδοχών ορθολογισμού, ηθικής και υποκειμενικότητας. Στην ουσία, μέσω αυτών των φαινομενικά «ανορθολογικών» και κυνικά άστοχων επιλογών κανονικοποιείται, μονιμοποιείται και νομιμοποιείται η λιτότητα, η φτώχεια και η επισφάλεια. Μια κανονικοποίηση που συνιστά, τελικά, τον συνεκτικό ιστό και τη σκληρή λογική των μέτρων — κι ας μοιάζουν παράλογα ή αποσπασματικά.
Βιβλιογραφικές αναφορές
Σαμπανιώτης, Θ. και Χαρδουβέλης, Γ. (2012), Η ελληνική αγορά ακινήτων στα χρόνια της κρίσης,  στο Η αγορά ακινήτων στην πρόσφατη χρηματοοικονομική κρίση, Δεκέμβριος 2012, Τράπεζα της Ελλάδος.
Σταυρακάκης, Γ. (2013), Ανατομία του χρέους: Η εξουσία της ηθικής και το ανήθικο της εξουσίας,  περιοδικό ΧΡΟΝΟΣ, τ. 01, http://www.chronosmag.eu/index.php/g-ss-p-p-gl-p-2.html
Σχέδιο νόμου, Κυβερνητικό Συμβούλιο Διαχείρισης Ιδiωτικού Χρέους, Ελληνικό Επενδυτικό Ταμείο, Αξιοποίηση Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου και άλλες κατεπείγουσες διατάξεις, Αιτιολογική έκθεση, 20/12/2013.
Τζαμουράνη, Π (2013), Η έρευνα για την οικονομική κατάσταση των νοικοκυριών: περιγραφή της έρευνας του 2009 και κύρια αποτελέσματα για το εισόδημα, τον πλούτο και τη δανειακή επιβάρυνση των νοικοκυριών στην Ελλάδα, Οικονομικό Δελτίο, Νοέμβριος 2013, τ.38, Τράπεζα της Ελλάδος.
Τράπεζα της Ελλάδος (2013), Νομισματική Πολιτική, Ενδιάμεση έκθεση, Δεκέμβριος 2013.
Χατζημιχάλης, Κ. (2013), Γιατί η Τρόικα ενδιαφέρεται για τη γη και τα ακίνητα; Ενθέματα 29/09/2013, http://enthemata.wordpress.com/2013/09/29/kostisx/
Butler, J. (2011), Fiscal Crisis, or the Neo-Liberal Assault on Democracy? , Greek left review, http://greekleftreview.wordpress.com/2011/11/12/1718/
European Central Bank ECB (2013), The Eurosystem Household Finance and Consumption Survey, Statistics Paper Series, No. 2, April 2013.

 Η Δήμητρα Σιατίτσα είναι αρχιτέκτονας, υπ. διδάκτωρ ΕΜΠ.

Πέμπτη 19 Δεκεμβρίου 2013

Πλειστηριασμοί STOP: Πορεία στη Βουλή την Παρασκευή 20/12

πηγή: left.gr
Συγκέντρωση στον πεζόδρομο της Κοραή στις 7 το απόγευμα και πορεία στη Βουλή
Καλεί η πρωτοβουλία «πλειστηριασμοί stop».
Αναλυτικά τα αιτήματα:
Από την 1 Ιανουαρίου 2014 απελευθερώνονται οι πλειστηριασμοί για όλα τα περιουσιακά στοιχεία εφόσον καταργήθηκε το όριο προστασίας για οφειλές μέχρι 200.000 ευρώ προς τις τράπεζες, εκτός της πρώτης κατοικίας η οποία συνεχίζει να προστατεύεται για ένα χρόνο ακόμα, αλλά με αυστηρότερους όρους και προϋποθέσεις (διαβάστε αναλυτικά εδώ και εδώ). H ιδιόκτητη κατοικία και η ακίνητη περιουσία μετατρέπονται σε βάρος. Η επιβολή των χαρατσιών και του Ενιαίου Φόρου Ακίνητης Περιουσίας κάνει αδύνατη τη διατήρηση της ιδιοκτησίας ακίνητης περιουσίας για τα ασθενέστερα εισοδήματα. Τα  χρέη προς τα ασφαλιστικά ταμεία (ΟΑΕΕ και ΕΕΤΑ) έχουν περάσει στο ΚΕΑΟ (Κέντρο Είσπραξης Ασφαλιστικών Οφειλών) με απαίτηση άμεσης τακτοποίησης ή αλλιώς είσπραξης μέσω κατασχέσεων και πλειστηριασμών ακόμα και πρώτης κατοικίας.
Η απάντησή μας στην επερχόμενη επίθεση μπορεί και οφείλει να είναι επιθετική και συνολική. Τα χρέη των νοικοκυριών αλλά και των μικρών επιχειρηματιών είναι αποτέλεσμα της ύφεσης, της ανεργίας, της εξοντωτικής μείωσης μισθών και συντάξεων, αλλά και των ληστρικών όρων του τραπεζικού δανεισμού.
Συντονίζουμε τη δράση μας με δομές αλληλεγγύης, λαϊκές συνελεύσεις, επιτροπές κατοίκων και άλλες συλλογικότητες μέσα από την «Πρωτοβουλία Πλειστηριασμοί STOP» για την έμπρακτη υπεράσπιση της  κατοικίας κάθε πολίτη, αποτρέποντας με όλα τα μέσα (νομικά και κινηματικά) κάθε προσπάθεια πλειστηριασμού.
Όλοι και όλες που ζούμε καθημερινά την επίθεση της κυβέρνησης και της τρόικας  συντονίζουμε τους αγώνες μας για να τους ανατρέψουμε ΤΩΡΑ!
• Απαιτούμε την άμεση νομοθετική κατοχύρωση της αναστολής των πλειστηριασμών όπως αυτή ισχύει σήμερα  και ταυτόχρονα την πραγματική αντιμετώπιση του προβλήματος με τρόπο δίκαιο για τους δανειολήπτες ανάλογα με το πραγματικό τους εισόδημα.
• Απαιτούμε να επεκταθεί το μέτρο της αναστολής των πλειστηριασμών πρώτης κατοικίας και για οφειλές προς την Εφορία και τα ασφαλιστικά ταμεία.
• Απαιτούμε «σεισάχθεια», δηλαδή την ολική διαγραφή χρεών για τις κατηγορίες δανειοληπτών που αποδεδειγμένα αδυνατούν να ανταποκριθούν στις οφειλές τους με συγκεκριμένους όρους και προϋποθέσεις (μακροχρόνια άνεργοι, αναπηρία κ.λπ.).
• Απαιτούμε να τροποποιηθεί ο νόμος Κατσέλη για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά, δίνοντας άμεσα τη δυνατότητα ένταξης και προστασίας των μικροεπιχειρηματιών οι οποίοι θεωρούνται έμποροι και δεν μπορούν να υπαχθούν σε αυτόν.
• Απαιτούμε να διαγραφεί, με προϋποθέσεις, το μεγαλύτερο μέρος ή το σύνολο των οφειλών, που προέρχονται από δανειακές συμβάσεις καρτών και καταναλωτικών δανείων, εφόσον οι τράπεζες έχουν ήδη εισπράξει το κεφάλαιο του δανείου και διατηρείται η υπερχρέωση λόγω των ληστρικών-τοκογλυφικών επιτοκίων.
• Απαιτούμε να σταματήσει η έκδοση διαταγών πληρωμής για δάνεια που περιλαμβάνουν παράνομους και καταχρηστικούς όρους, όπως έχει κριθεί με αποφάσεις του Αρείου Πάγου αλλά και να εφαρμοστεί επιτέλους το άρθρο 388 του Αστικού Κώδικα, ώστε να εναρμονιστούν οι προϋποθέσεις και οι όροι εξόφλησης των δανείων με τη σημερινή ζοφερή οικονομική πραγματικότητα με νέες συμβάσεις από μηδενική βάση.
• Απαιτούμε δραστική μείωση των δανείων με βάση την σημερινή πραγματική αξία του κάθε ακινήτου.
• Απαιτούμε δραστική μείωση του επιτοκίου των διακανονισμών σε ύψος που να μην περιλαμβάνει κερδοσκοπικούς στόχους (επιτόκιο ΕΚΤ συν κάποια έξοδα διαχείρισης).

Τετάρτη 18 Δεκεμβρίου 2013

«Γενική απελευθέρωση» των πλειστηριασμών βλέπει η ΕΚΠΟΙΖΩ

πηγή: TVXS

Απογοήτευση και προβληματισμό εκφράζει η ΕΚΠΟΙΖΩ από την πρώτη ανάγνωση των βασικών σημείων του σχεδίου της κυβέρνησης για τους πλειστηριασμούς, σημειώνοντας πως πρόκειται στην ουσία για μια γενική απελευθέρωση των πλειστηριασμών, με περιορισμένη μόνο προστασία της κύριας κατοικίας, καθώς η ευεργετική για την πλειοψηφία των δανειοληπτών απαγόρευση πλειστηριασμών όλων των ακινήτων για οφειλές μέχρι 200.000 ευρώ σε τράπεζες καταργείται.
Όπως λέει η ΕΚΠΟΙΖΩ, αποτέλεσμα αυτής της κατάργησης είναι η έκθεση στον κίνδυνο πλειστηριασμού έναντι εξευτελιστικών τιμημάτων ακίνητα, όπως εξοχικές κατοικίες, οικόπεδα, καταστήματα που αποφέρουν ενδεχομένως κάποιο εισόδημα, ενώ δεν έχουν εκλείψει, αντίθετα έχουν επιδεινωθεί, οι συνθήκες υπό τις οποίες αρχικά νομοθετήθηκε η προστασία αυτή το 2008.

Παράλληλα, σύμφωνα με την Ένωση, και η ανακοινωθείσα προστασία της κύριας κατοικίας διαφαίνεται ότι θα είναι πολύ περιορισμένη: «Συμπεραίνει κανείς ότι οι εμπνευστές ενός τέτοιου σχεδίου είναι αποκομμένοι από την πραγματική κατάσταση που αντιμετωπίζει η ελληνική κοινωνία, καθώς δεν λαμβάνονται υπόψη αφενός το κόστος αξιοπρεπούς διαβίωσης του νοικοκυριού και αφετέρου οι εξωπραγματικές, για τα δεδομένα της αγοράς, αντικειμενικές αξίες των κατοικιών. Ως εκ τούτου, τα κριτήρια που ανακοινώθηκαν δεν είναι αντικειμενικά και δίκαια, αλλά βασίζονται σε απρόσωπους αριθμούς και μέσους όρους».

»Εξάλλου δεν διευκρινίζεται α) αν οι οφειλές θα συνεχίσουν να εκτοκίζονται κατά τη διάρκεια της προστασίας, φορτώνοντας με υπέρογκους τόκους ιδίως τα προϊόντα καταναλωτικής πίστης, β) αν θα προστατεύεται και η μοναδική κατοικία του οφειλέτη, γ) με ποιο τρόπο θα ελέγχεται η πλήρωση των προϋποθέσεων, με τον κίνδυνο επίσπευσης μαζικών πλειστηριασμών από τις τράπεζες και τους οφειλέτες να αναγκάζονται να προσφεύγουν σε πολυέξοδες ανακοπές και αιτήσεις αναστολής στα δικαστήρια».

Τρίτη 17 Δεκεμβρίου 2013

Πλούσιο «έσχες», αδιευκρίνιστο «πόθεν»

πηγή: left.gr
Η δημοσιοποίηση του «πόθεν έσχες» των πολιτικών επιβεβαίωσε (για πολλοστή φορά) δύο βασικές σταθερές του δημόσιου βίου. Η πρώτη είναι ότι σημαντική μερίδα πολιτικών διαθέτει μεγάλες περιουσίες. Η γενίκευση ότι όλοι οι πολιτικοί είναι πλούσιοι, θα ήταν βέβαια ισοπεδωτική, αν όχι συκοφαντική. Είναι αρκετοί οι βουλευτές (και έγιναν περισσότεροι λόγω της μεγάλης ανόδου της Αριστεράς) που έχουν τα στοιχειώδη ή ακόμα δεν διαθέτουν καθόλου περιουσία. Ωστόσο, είναι αλήθεια ότι το ποσοστό των πλουσίων επί του αριθμού των βουλευτών είναι πολύ μεγαλύτερο από το αντίστοιχο ποσοστό στο σύνολο του κοινωνικού σώματος. Η «μεγάλη» πολιτική διατηρεί δηλαδή όλους εκείνους τους ταξικούς (και όχι μόνο) φραγμούς που εμποδίζουν την ενεργή συμμετοχή των πιο αδύναμων οικονομικά στρωμάτων.
Η ανάγκη για μεγαλύτερη πολιτική συμμετοχή των φτωχών αποτελεί αίτημα δημοκρατικής διεύρυνσης και διαθέτει αναμφίβολα  αριστερό πρόσημο. Επ’ ουδενί θα πρέπει να συγχέεται με τον (ακρο)δεξιό λαϊκισμό που εγκαλεί κάποιον αριστερό επειδή διαθέτει οικονομική άνεση –λες και δεν υπάρχουν πλείστα όσα παραδείγματα επαναστατών… αριστοκρατικής καταγωγής. Το ζήτημα της άρσης των ταξικών φραγμών δεν βρίσκεται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος της Αριστεράς για προπαγανδιστικούς λόγους. Χωρίς το λαό ενεργό στο προσκήνιο της πολιτικής και οικονομικής ζωής, κανένα σχέδιο ανατροπής και ανασυγκρότησης δεν θα μπορέσει να ευοδωθεί, κανένα αριστερό πρόγραμμα δεν θα μπορέσει να εφαρμοστεί.
Η δεύτερη σταθερά που επιβεβαιώθηκε με τη δημοσίευση του «πόθεν έσχες», είναι βέβαια το αδιευκρίνιστο του «πόθεν». Το ότι ο απλός πολίτης δεν μπορεί να βγάλει κανένα συμπέρασμα για την προέλευση των περιουσιακών στοιχείων που αναγράφονται είναι μάλλον το λιγότερο –μπορεί να είναι και φυσιολογικό. Τα μεγάλα πολιτικά ερωτήματα αφορούν την επάρκεια του θεσμικού πλαισίου κατά της διαφθοράς. Σε μια χώρα που οι καταγγελίες για σκάνδαλα συνιστούν αναπόσπαστο τμήμα του καθημερινού πολιτικού παιχνιδιού, δημιουργεί αν μη τι άλλο απορία το ότι για ανακριβείς δηλώσεις πόθεν έσχες διώκονται μόνο παροπλισμένοι (κι επομένως αδύναμοι) πολιτικοί όπως ο Παπαντωνίου. Δεν  είναι άραγε λογικό παράδοξο μια χώρα όπου όλοι γνωρίζουμε ότι βασιλεύει η διαφθορά, ο πολιτικός κόσμος να εμφανίζεται σχεδόν καθολικά άμεμπτος; Και πέρα από τους λογικούς συνειρμούς, το σκάνδαλο Τσοχατζόπουλου δεν αποδεικνύει ότι η τεράστια πολιτική δύναμη μπορεί να συνδυαστεί με την απόλυτη διαφθορά; Ειδικά ο Τσοχατζόπουλος δεν έδειξε με την αλαζονική και προκλητική συμπεριφορά του ότι οι διεφθαρμένοι της εξουσίας διακατέχονται από την αίσθηση του ακαταδίωκτου;
Η αλλαγή (στην κατεύθυνση της αυστηροποίησης) του θεσμικού πλαισίου κατά της διαφθοράς δεν είναι μόνο στοιχειώδης κίνηση για μια πιο δίκαιη κοινωνία. Θα δημιουργήσει επίσης  ασπίδα προστασίας της δημοκρατίας απέναντι σε όσους επιχειρούν να ψαρέψουν σε θολά νερά μέσω της ακροδεξιάς κραυγής «όλοι κλέφτες είναι».

Πέμπτη 12 Δεκεμβρίου 2013

Eurostat: Το 32% των Ελλήνων αδυνατεί να πληρώσει το ρεύμα

πηγή: left.gr
Θλιβερή πρωτιά μεταξύ των χωρών της Ε.Ε. καταγράφει η Ελλάδα με το ένα τρίτο των πολιτών να μη μπορεί να αποπληρώσει τους λογαριασμούς του ρεύματος. 
Ένας στους τρεις Έλληνες αδυνατεί να πληρώσει λογαριασμούς ρεύματος, σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat που δημοσιεύει σήμερα το BBC.   
Ταυτόχρονα, ένας στους τέσσερις δεν μπορεί να εξασφαλίσει στο σπίτι του πλήρη και αποτελεσματική θέρμανση.

Κατατέθηκε στη Βουλή το νομοσχέδιο για τον ενιαίο φόρο ακινήτων

πηγή: left.gr

Το νομοσχέδιο που επιβάλλει από την 1/1/2014 τον Ενιαίο Φόρο Ιδιοκτησίας Ακινήτων, κατέθεσε στη Βουλή η κυβέρνηση. 
Οι ιδιοκτήτες ακινήτων θα πληρώνουν στο εξής ετήσιο φόρο 2 έως 13 ευρώ το τετραγωνικό μέτρο.


Διαβάστε ολόκληρο το νομοσχέδιο για τον φόρο ακινήτων  
Διαβάστε ολόκληρη την αιτιολογική έκθεση του νομοσχεδίου για τον φόρο των ακινήτων

Τρίτη 10 Δεκεμβρίου 2013

Στη Βουλή το ψήφισμα με 125.000 υπογραφές κατά πλειστηριασμών της ΕΚΠΟΙΖΩ

πηγή: ΑΥΓΗ

Ψήφισμα που περιλαμβάνει τις 125.000 υπογραφές των πολιτών, που συγκεντρώθηκαν κατά τη διάρκεια της καμπάνιας κατά της άρσης της απαγόρευσης των πλειστηριασμών, θα παραδώσει σήμερα στη Βουλή πενταμελής αντιπροσωπεία της ΕΚΠΟΙΖΩ.

Παράλληλα, σε εξέλιξη βρίσκεται στην πλατεία Συντάγματος η συγκέντρωση διαμαρτυρίας, που διοργανώνει η οργάνωση, ζητώντας από το ελληνικό κοινοβούλιο να προχωρήσει στην ψήφιση της 3ετής αναστολής των χωρίς όρους και προϋποθέσεις και την ουσιαστική αντιμετώπιση του προβλήματος των υπερχρεωμένων νοικοκυριών και των κόκκινων δανείων.

Σε ανακοίνωσή της, η ΕΚΠΟΙΖΩ αναφέρει: "Οι πλειστηριασμοί δεν θα λύσουν το οικονομικό πρόβλημα των τραπεζών, αλλά θα αποτελέσουν χριστουγεννιάτικο δώρο στις  εταιρείες που κατέχουν τα δάνεια, θα στείλουν δεκάδες χιλιάδες οικογένειες και χιλιάδες μικροεπαγγελματίες στον δρόμο, ενώ θα απειληθεί η κοινωνική, οικονομική και πολιτική σταθερότητα της χώρας".

Δευτέρα 9 Δεκεμβρίου 2013

ΕΛΣΤΑΤ: Δραματικές οι ανισότητες στην Ελλάδα των μνημονίων

Δεύτερη μετά την Ισπανία η Ελλάδα στην κατάταξη των χωρών με τη μεγαλύτερη ανισότητα 

πηγή: left.gr

Διευρύνεται συνεχώς το χάσμα μεταξύ πλουσίων και φτωχών στην Ελλάδα του μνημονιακού «success story»με αποτέλεσμα η χώρα μας να κατέχει τη δεύτερη χειρότερη σε ευρωπαϊκό επίπεδο όσον αφορά την «οικονομική ανισότητα» των πολιτών. Η μεγάλη αύξηση των ανισοτήτων αποτελεί απόδειξη ότι οι «θυσίες» για τις οποίες περηφανεύονται οι υποστηρικτές της σκληρής λιτότητας δεν αφορούν «το σύνολο του ελληνικού λαού».
Με βάση τα στοιχεία του 2012 (εισοδήματα 2011), που δημοσιοποίησε η ΕΛΣΤΑΤ για την «οικονομική ανισότητα» στην Ελλάδα, το μερίδιο του εισοδήματος του πλουσιότερου 20% του πληθυσμού είναι 6,6 φορές μεγαλύτερο από το μερίδιο του εισοδήματος του φτωχότερου 20% του πληθυσμού. Το άνοιγμα της «ψαλίδας» μεταξύ των πλουσιότερων και των φτωχότερων, αποδεικνύεται από το γεγονός ότι το 2010 (εισοδήματα 2009) ήταν 5,6. Επίσης, το 25% των νοικοκυριών με το χαμηλότερο εισόδημα κατέχει το 8,7% του συνολικού εθνικού εισοδήματος (το 2011 κατείχε το 9,4%), ενώ τα νοικοκυριά με το υψηλότερο εισόδημα κατέχουν το 47% του συνολικού εθνικού εισοδήματος. Παράλληλα, η οικονομική ανισότητα για τα άτομα ηλικίας 65 ετών και άνω εκτιμάται στο 4,5 (στο ίδιο επίπεδο με το 2011), ενώ για τα άτομα κάτω των 65 ετών αυξήθηκε στο 7,4 από 6,3 το 2011.
Η ΕΛΣΤΑΤ χρησιμοποίησε στη συγκεκριμένη έρευνα τον δείκτη κατανομής εισοδήματος (S80/S20) σε πεντημόρια εισοδήματος. Ο εν λόγω δείκτης αναφέρεται στο μερίδιο του ισοδύναμου διαθέσιμου εισοδήματος του «πλουσιότερου» 20% του πληθυσμού προς το ανάλογο εισόδημα του «φτωχότερου» 20% του πληθυσμού και επηρεάζεται από τις ακραίες τιμές της κατανομής του εισοδήματος, δηλαδή στο πλουσιότερο και στο φτωχότερο τμήμα του πληθυσμού.
Εκτός, όμως, από τον συγκεκριμένο δείκτη, η ΕΛΣΤΑΤ χρησιμοποίησε και τον δείκτη άνισης κατανομής εισοδήματος (συντελεστής GINI). Το 2012, ο συντελεστής αυτής κυμάνθηκε σε 34,3%. Όπως εξηγεί η ΕΛΣΤΑΤ, εάν ληφθούν 2 τυχαία άτομα του πληθυσμού (πλουσιότερος και φτωχότερος), αναμένεται ότι το εισόδημά τους θα διαφέρει κατά 34,3% του μέσου εισοδήματος.
Χαρακτηριστικό, με βάση τον GINI, της διεύρυνσης της οικονομικής ανισότητας, είναι ότι αυτός αυξήθηκε το 2012 κατά 0,7 ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με το 2011, κατά 1,4 μονάδες σε σχέση με το 2010 (32,9%) και κατά 0,9 μονάδες σε σύγκριση με το 2008 (33,4%).
Με βάση τον πίνακα που κατάρτισε η ΕΛΣΤΑΤ, σύμφωνα με τον δείκτη κατανομής εισοδήματος (S80/S20), «πρωταθλήτρια» οικονομικής ανισότητας είναι η Ισπανία (7,2), με την Ελλάδα (6,6) να βρίσκεται στη 2η θέση μεταξύ των εξεταζόμενων ευρωπαϊκών χωρών. Η Νορβηγία είναι η χώρα με την πιο μικρή εισοδηματική ανισότητα (3,2). Με βάση τον συντελεστή GINI, η Ελλάδα βρίσκεται στην 4η χειρότερη θέση πανευρωπαϊκά (στη χειρότερη θέση είναι η Λετονία με 35,9% και στην καλύτερη είναι η Νορβηγία με 22,6% το 2012).