Και δέκα χιλιάδες τάλαρα να σας δώσουνε, να μην καταδεχτείτε...

του Γιάννη Μακριδάκη

δημοσιεύτηκε στην ΕΠΟΧΗ 19/2/2012

Σήμερα ένιωσα γυμνός και βιασμένος στο άκουσμα της είδησης για την κλοπή στο μουσείο της αρχαίας Ολυμπίας. Πέθανε η Ελλάδα, σκέφτηκα, τελείωσε η χώρα μας, τέρμα. 
Δεν το χωράει ανθρώπου νους αυτό που συμβολίζει η κλοπή. 
Δεν υπάρχουνε λόγια να το περιγράψουνε. 
Ο Μακρυγιάννης το προσέγγισε μ’ έναν τρόπο τότε που είχε πει στους στρατιώτες “και δέκα χιλιάδες τάλαρα να σας δώσουνε, να μην καταδεχτείτε να φύγουνε αυτά τα αγάλματα από την πατρίδα μας, γι αυτά πολεμήσαμε”.

Όσες φορές κι αν έχω…διδαχτεί, κι αν έχω ακούσει, κι αν έχω διαβάσει αυτή τη φράση, από τα μαθητικά μου χρόνια μέχρι σήμερα, όλοι, δάσκαλοι, δημοσιογράφοι, υπουργοί, όλοι οι μεγάλοι πάντα τονίζανε την κατάληξη της φράσης. Το “γι’ αυτά πολεμήσαμε”. Θέλανε να δείξουνε τι σημαίνει πατρίδα, ποια είναι τα ιδανικά, για ποιες ιδέες και ποια κληρονομιά πολεμάει ο άνθρωπος.
Εγώ πάντα όμως σκόνταφτα αλλού. Στο ρήμα που χρησιμοποίησε αυτός ο λογοτέχνης πάνω στον αυθορμητισμό της ψυχής και του λόγου του. “Να μην καταδεχτείτε”, τους είπε. Να κοιτάξετε με περιφρόνηση κι αυτούς και τα φράγκα τους. Να νιώσετε πως εσείς είστε πολύ πιο ψηλά από κείνους, πως κατέχετε την ψυχή, την Ιδέα, τον κόσμο όλον κι ας μην έχετε μία στην τσέπη ούτε για να φάτε ούτε για να πάρετε όπλα.
Τον πλούτο δεν τον κάνουν τα φράγκα και τον αγώνα δεν τον κερδίζουν τα όπλα.
Μάλλον τον διδαχτήκαμε στραβά τον Μακρυγιάννη μου φαίνεται, δώσαμε έμφαση στο αυτονόητο, στο ρηχό νόημα της φράσης του κι αφήσαμε ανέγγιχτο το βάθος της ψυχής του. Φταίει ίσως που από σπουδαγμένους διδαχτήκαμε του λόγου την τέχνη. Διότι οι τέχνες δεν διδάσκονται από σπουδαγμένους. Μόνο από ψυχωμένους. Κι είναι σπάνιοι αυτοί που τα ‘χουν και τα δυο.
Μου φαίνεται πως η ψυχή μένει πίσω στο δρόμο της σύγχρονης εκπαίδευσης. Μένει ακαλλιέργητη τον καιρό που είναι η εποχή της σποράς. Κι ύστερα πια, μεγαλώνοντας, έρχονται δύσκολοι καιροί, διλήμματα προσωπικά, συμβιβασμοί, γίνονται οι άνθρωποι καταδεχάμενοι στην υποταγή για την επιβίωση.
“Να μην καταδεχτείτε” το χρήμα δεν μας έμαθε κανείς όσο ήμασταν παιδιά. “Να μην καταδεχτείτε” να δώσετε τη ζωή σας αντάλλαγμα σε κανέναν για να λάβετε χρήμα, κανένας δεν μας συμβούλεψε. Απεναντίας. Μας μάθανε να σκύβουμε το κεφάλι, να γινόμαστε σκλάβοι για να επιβιώσουμε, να τα μετράμε όλα με την αξία κάποιων ευτελών χαρτονομισμάτων. Τέτοια κατάντια.
Και τώρα, τώρα που καταντήσαμε να τα δώσουμε όλα για να πάρουμε χρήμα ή, ακόμα χειρότερα, την υπόσχεση χρήματος, αρκούμαστε μονάχα να βλέπουμε τη χώρα μας νεκρή, να τη σκυλεύουν και όχι μόνο να μην έχουμε το τσαγανό να τους πάρουμε φαλάγγι αλλά να σκεφτόμαστε μονάχα την εικόνα της στο εξωτερικό που θα χαλάσει κι άλλο, και τι επιπτώσεις θα ‘χει αυτό για τα εκκρεμή μας οικονομικά ζητήματα και για τον τουρισμό μας.

 Μια λάθος προσέγγιση ενός λογοτέχνη τι ζημιά μπορεί να κάνει σε ένα λαό ε;

Τρομερό.