του Κώστα Ζαχαριάδη*
28 χρόνια πριν, ο κόσμος συγκλονίστηκε από το πυρηνικό ατύχημα στο Τσέρνομπιλ, που σκόρπισε τρόμο (οι Ουκρανοί πλέον αποκαλούν το πυρηνικό ατύχημα του Τσερνομπίλ «καταστρόφα») και τις συνέπειές του πληρώνoυν ακόμα οι λαοί των περιοχών αυτών.
Τις πρώτες ώρες που συντελέστηκε το συμβάν μόνον όσοι βίωναν εκείνη τη στιγμή τον όλεθρο και η ηγεσία της ΕΣΣΔ γνώριζαν για το τραγικό συμβάν. Ακαριαία οι μετρητές ραδιενέργειας σε γειτονικές χώρες έδειξαν ασυνήθιστα υψηλές τιμές γεγονός που κίνησε υποψίες και έτσι άρχισε να γίνεται παγκοσμίως γνωστό το τι είχε συμβεί χωρίς βέβαια να γίνεται ευρέως γνωστό το εύρος της καταστροφής.
Περισσότεροι από 300.000 άνθρωποι εκκένωσαν την γύρω περιοχή μέσα στις επόμενες μέρες. Ο απολογισμός των θυμάτων από την καταστροφή του Τσέρνομπιλ δεν είναι καλά τεκμηριωμένος. Κατά την επίσημη παραδοχή, υπήρξαν καταμετρημένα 56 μοιραία περιστατικά, κυρίως από δηλητηρίαση λόγω ακτινοβολίας, αμέσως μετά από το γεγονός. Εκτοτε όμως έχουν καταγραφεί χιλιάδες κρούσματα καρκίνου του θυρεοειδούς σε παιδιά, τερατογενέσεις, γενετικές ανωμαλίες κοκ.
Στον χορό των δισεκατομμυρίων κερδών της πυρηνικής βιομηχανίας εμπλέκονται παγκοσμίως γεωπολιτικοί και στρατηγικοί σχεδιασμοί, διπλωματικές συμμαχίες, εμπορικές και οικονομικές διακρατικές συμφωνίες, απολύτως αδιαφανείς και επικίνδυνες. Το πυρηνικό λόμπι, με πρόσχημα μεταξύ άλλων και την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, επικαλείται ότι η πυρηνική ενέργεια είναι «καθαρή», σε ό,τι αφορά τα αέρια του θερμοκηπίου, ότι πλέον είναι πιο ασφαλής και ακόμη, ότι είναι και φτηνή.
Δεν είναι «καθαρή»: Τα σημερινά αποθέματα πυρηνικών καυσίμων με τους σημερινούς ρυθμούς κατανάλωσης επαρκούν για 50 χρόνια. Όσο θα εξαντλούνται θα οδηγούμαστε σε πιο «βρώμικα» κοιτάσματα πυρηνικού καυσίμου που θα είναι δυσκολότερο να χρησιμοποιηθούν. Η πυρηνική ενέργεια δεν συμβάλει στην αύξηση των αερίων του θερμοκηπίου μέσα από τη λειτουργία του εργοστασίου αλλά συμβάλλει μέσα από την εξόρυξη και επεξεργασία της πρώτης ύλης που τροφοδοτεί το εργοστάσιο.
Δεν είναι ασφαλής: Φουκουσίμα 2011 και άλλα εκατοντάδες παραδείγματα!
Δεν υπάρχει λύση για τα απόβλητα: Η σημερινή λύση της απόθεσης σε θάλασσες υποθηκεύει το μέλλον καθώς εξαντλεί έναν πόρο μη ανανεώσιμο που ενδέχεται να δημιουργήσει μελλοντικά κινδύνους μη διαχειρήσιμους. Παίζουν με τις λεπτές ισορροπίες στα θαλάσσια οικοσυστήματα.
Δεν είναι φτηνή: Ο μύθος αναφέρεται στο κόστος παραγωγής της πυρηνικής ενέργειας σε σχέση με τις άλλες μορφές. Για να βγει χαμηλό το κόστος της πυρηνικής ενέργειας δεν υπολογίζεται το κόστος της διαχείρισης των πυρηνικών αποβλήτων ούτε και αυτό της αποσυναρμολόγησης και διαχείρισης των πυρηνικών εγκαταστάσεων μετά τη λήξη της λειτουργίας τους. Δεν ενσωματώνουν ποτέ το ανυπολόγιστο κόστος ενός πυρηνικού ατυχήματος. Ας κάνουν ξανά τον λογαριασμό!
Η λύση στο παγκόσμιο ενεργειακό πρόβλημα και την κλιματική αλλαγή είναι η εκμετάλλευση του ανεξάντλητου πλούτου των ΑΠΕ και η προοπτική της διαφορετικής διάρθρωσης των οικονομιών στην κατεύθυνση της εξοικονόμησης της ενέργειας και όχι του υπερκαταναλωτισμού. Η Ελλάδα μπορεί προς το παρόν να μην εμπλέκεται σε πυρηνικούς σχεδιασμούς και όλες οι κυβερνήσεις της, διαχρονικά, να έχουν εγκαταλείψει τέτοιες ιδέες, όμως σε μικρή απόσταση από τα σύνορά μας, υπάρχουν πυρηνικοί σταθμοί παραγωγής ενέργειας όπου σε περίπτωση ατυχήματος τα αποτελέσματα θα μπορούσαν να ήταν ολέθρια.
Η υπόθεση της χρήσης της πυρηνικής ενέργειας για ειρηνικούς σκοπούς είναι μια μεγάλη περιπέτεια για τους λαούς με προεκτάσεις πέρα από την οικονομία και το περιβάλλον που περιλαμβάνουν γεωστρατηγικές ισορροπίες και διεθνείς σχέσεις.
Πολλοί θεωρούν ότι το να γράφονται κείμενα που έχουν επετειακό χαρακτήρα, όπως και αυτό εδώ, αποτελεί ένα αναμάσημα θέσεων και παραδοχών που έχουν καταστεί διαχρονικές . Για πολλά θέματα ίσως αυτή η θέση να ισχύει αλλά όχι για την πυρηνική ενέργεια. Ο αναστοχασμός, οι ανασκοπήσεις και οι αναλύσεις γύρω από το το πυρηνικό ατύχημα του Τσέρνομπιλ είναι και θα είναι επίκαιρες μέχρι την οριστική απόσυρση της πυρηνικής ενέργειας από το παγκόσμιο ενεργειακό μίγμα .
twitter: @CZachariadis
* Ο Κώστας Ζαχαριάδης είναι μέλος της Κεντρικής Επιτροπής και της γραμματείας του τμήματος οικολογίας - περιβάλλοντος του ΣΥΡΙΖΑ, υποψήφιος στον Βόρειο τομέα με την παριφερειακή παράταξη «Δύναμη Ζωής – Ρένα Δούρου»
