Ανθρωπιστική κρίση χωρίς προηγούμενο στην Ελλάδα

της Σόνιας  Μητραλιά*

Σχεδόν δύο χρόνια μετά την έναρξη της θεραπείας-σοκ που έχει επιβληθεί στην Ελλάδα από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, ο απολογισμός της είναι καταστροφικός, εξοργιστικός και απάνθρωπος.

Κατ’αρχήν, ακόμη και οι εμπνευστές  αυτών των πολιτικών παραδέχονται τώρα ανοιχτά όχι μόνο την παταγώδη αποτυχία τους, αλλά και ότι οι συνταγές τους  ήταν από την αρχή εντελώς λαθεμένες, εξωπραγματικές, αναποτελεσματικές ή ακόμα και αντιπαραγωγικές. Και ιδού ένα παράδειγμα που αφορά όχι σε ένα  δευτερεύον ζήτημα, αλλά στην καρδιά του προβλήματος, δηλαδή στο ίδιο το ελληνικό δημόσιο χρέος. Σύμφωνα με όλους τους υπεύθυνους της ελληνικής καταστροφής, αν οι πολιτικές τους (κάτι περισσότερο από δρακόντειας λιτότητας) αποδεικνύονταν   100% αποτελεσματικές, κάτι που είναι επίσης εντελώς ουτοπικό, το δημόσιο χρέος θα μειωνόταν το 2020 στο 120% του ΑΕΠ , δηλαδή  στο ποσοστό που είχε... το 2009, όταν άρχισε όλο αυτό το μακελειό! Με λίγα λόγια, αυτό που μας λένε τώρα κυνικά είναι ότι κατέστρεψαν μια ολάκερη ευρωπαϊκή κοινωνία …για το τίποτα!

Αλλά, σαν όλα   αυτά να μην ήταν αρκετά, συνεχίζουν να επιβάλλουν στους Έλληνες – αλλά στη πράξη, και σε όλο τον κόσμο -  ακριβώς τις ίδιες πολιτικές που αυτοί οι ίδιοι παραδέχονται ότι έχουν αποτύχει. Έτσι, βρισκόμαστε σήμερα στην Ελλάδα στο  έβδομο "Μνημόνιο" λιτότητας και καταστροφής των δημοσίων υπηρεσιών, αφού τα προηγούμενα έξι αποδείχτηκαν απολύτως αναποτελεσματικά! Γινόμαστε  μάρτυρες στην  Πορτογαλία, την Ιρλανδία, την Ιταλία, την Ισπανία και σχεδόν παντού αλλού στην Ευρώπη, της  εφαρμογής των ίδιων σχεδίων δρακόντειας  λιτότητας που καταλήγουν παντού στο  ίδιο αποτέλεσμα, δηλαδή να βυθίζουν τις οικονομίες και τους λαούς όλο και πιο βαθειά  στην ύφεση  και στο μαρασμό.

Στην πραγματικότητα, εκφράσεις όπως «δρακόντεια λιτότητα" είναι εντελώς ανεπαρκείς για να περιγράψουμε τι συμβαίνει στην Ελλάδα. Οι μισθοί και οι συντάξεις έχουν περικοπεί κατά 50% ή σε ορισμένες περιπτώσεις ακόμα και κατά 70%. Ο υποσιτισμός  κάνει θραύση στα παιδιά του δημοτικού σχολείου,  η πείνα κάνει την εμφάνισή της κυρίως στις μεγάλες πόλεις  της χώρας, το κέντρο των οποίων   καταλαμβάνεται εφεξής από δεκάδες χιλιάδες  ανθρώπους εξαθλιωμένους, πεινασμένους  και ρακένδυτους αστέγους. Η ανεργία ανέρχεται σήμερα στο 20% του πληθυσμού και στο 45% των νέων (στο 49,5% για τις νέες γυναίκες). Οι δημόσιες υπηρεσίες διαλύονται ή ιδιωτικοποιούνται με αποτέλεσμα, οι νοσοκομειακές κλίνες να μειώνονται (με  απόφαση της κυβέρνησης) κατά 40%,  να  πρέπει να πληρώσεις ακριβά ακόμη και για να γεννήσεις, και  να μην υπάρχουν συχνά στα δημόσια νοσοκομεία επίδεσμοι ή  βασικά φάρμακα όπως ασπιρίνες. Το ελληνικό κράτος δεν είναι ακόμη σε θέση, τον Ιανουάριο του 2012 (!), να παράσχει  στους μαθητές τα βιβλία της σχολικής χρονιάς που άρχισε τον περασμένο Σεπτέμβριο. Δεκάδες χιλιάδες  Έλληνες πολίτες με ειδικές ανάγκες, ανάπηροι ή πάσχοντες  από σπάνιες ασθένειες, είναι καταδικασμένοι σε βέβαιο θάνατο και μάλιστα στο άμεσο μέλλον αφού το ελληνικό κράτος τους έκοψε τα επιδόματα και τα φάρμακα. Οι απόπειρες  αυτοκτονίας αυξάνονται με τρομερή ταχύτητα, όπως και ο αριθμός των οροθετικών και των τοξικομανών που έχουν εγκαταλειφθεί  πια στην τύχη τους από τις αρχές. Εκατομμύρια  ελληνίδες γυναίκες φορτώνονται  τώρα με  καθήκοντα που κανονικά  επωμιζόταν το κράτος μέσω των δημοσίων υπηρεσιών του, όταν αυτές δεν είχαν ακόμη διαλυθεί και ιδιωτικοποιηθεί μέσω της εφαρμογής των πολιτικών λιτότητας. Το αποτέλεσμα είναι ένας πραγματικός Γολγοθάς για τις  γυναίκες: όχι μόνο είναι οι  πρώτες που απολύονται ενώ ταυτόχρονα υποχρεώνονται να επωμιστούν τα καθήκοντα  των δημοσίων υπηρεσιών δουλεύοντας όλο και περισσότερο και μάλιστα χωρίς να πληρώνονται  στο σπίτι, αλλά και είναι και στο στόχαστρο της  επανεμφάνισης της πατριαρχικής καταπίεσης που χρησιμεύει ως ιδεολογικό άλλοθι για την υποχρεωτική επιστροφή των γυναικών στην οικογενειακή εστία.

Θα μπορούσαμε να συνεχίσουμε σχεδόν επ’άπειρον  αυτή την περιγραφή της κατάπτωσης του ελληνικού πληθυσμού. Αλλά ακόμα και αν περιοριστούμε   σε αυτά που μόλις είπαμε, διαπιστώνουμε ότι βρισκόμαστε  μπροστά σε μια κοινωνική κατάσταση που ταιριάζει απόλυτα στον ορισμό της κατάστασης έκτακτης ανάγκης  ή κινδύνου που έχει από καιρό αναγνωριστεί από το διεθνές δίκαιο. Και αυτό το διεθνές δίκαιο υποχρεώνει ρητώς τα κράτη να δίνουν προτεραιότητα στην κάλυψη των βασικών αναγκών των πολιτών τους και όχι στην εξόφληση των χρεών τους .

Όπως τονίζεται από την Επιτροπή Διεθνούς Δικαίου των Ηνωμένων Εθνών για την κατάσταση έκτακτης ανάγκης : «Δεν μπορούμε να περιμένουμε από ένα κράτος να κλείσει τα σχολεία του και τα πανεπιστήμιά του και τα δικαστήρια του, να εγκαταλείψει τις δημόσιες υπηρεσίες με τρόπο που να παραδίδει την κοινότητα του στο χάος και την αναρχία, μόνο και μόνο για να εξοικονομήσει  τα χρήματα για την αποπληρωμή των ξένων και ντόπιων πιστωτών. Υπάρχουν όρια στο τι μπορεί εύλογα να περιμένεις  από ένα κράτος, με τον ίδιο τρόπο όπως και από ένα άτομο. "

Η θέση μας, την οποία συμμερίζονται εκατομμύρια Έλληνες, είναι σαφής και ξεκάθαρη και συμπυκνώνεται  στο σεβασμό του διεθνούς δικαίου.  Οι Έλληνες δεν οφείλουν  να πληρώσουν ένα χρέος που δεν είναι δικό τους για πάρα πολλούς  λόγους.
Πρώτον, επειδή τα Ηνωμένα Έθνη και οι διεθνείς συμβάσεις που έχουν υπογραφεί από τη χώρα τους -αλλά και από τις χώρες των πιστωτών τους-  προστάζουν  το ελληνικό κράτος να ικανοποιεί κατά απόλυτη προτεραιότητα όχι τους πιστωτές του, αλλά μάλλον τις υποχρεώσεις του προς τους Έλληνες και τους ξένους πολίτες  που υπάγονται στη δικαιοδοσία του.

Δεύτερον, επειδή αυτό το δημόσιο χρέος, ή τουλάχιστον ένα πολύ σημαντικό μέρος του, φαίνεται να διαθέτει  όλα τα χαρακτηριστικά ενός απεχθούς χρέους, και  σε κάθε περίπτωση ενός παράνομου χρέους, που  το διεθνές δίκαιο προστάζει  να μην πληρωθεί. Αυτός είναι εξάλλου και ο λόγος που θα έπρεπε να κάνει ένα κράτος (όπως καλή ώρα το ελληνικό σήμερα) όχι να εμποδίζει αλλά μάλλον να διευκολύνει το έργο της ελληνικής εκστρατείας για τον ανεξάρτητο λογιστικό έλεγχο  αυτού του χρέους  ώστε να ταυτοποιηθεί το άνομο τμήμα του.

Το συμπέρασμά μας είναι κατηγορηματικό: η ελληνική τραγωδία δεν είναι ούτε μοιραία ούτε άλυτη. Η λύση υπάρχει και η καταγγελία, η ακύρωση και μη πληρωμή του δημοσίου χρέους είναι μέρος αυτής της λύσης ως πρώτο βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση. Δηλαδή, προς τη σωτηρία ενός ολάκερου ευρωπαϊκού λαού που  απειλείται  από μια ανθρωπιστική καταστροφή  που δεν έχει προηγούμενο σε καιρό ειρήνης ...

* Αυτή είναι η  ομιλία που έκανε η Σόνια Μητραλιά, μέλος της Ελληνικής Επιτροπής ενάντια στο Χρέος και της διεθνούς CADTM, ενώπιον της Κοινωνικής Επιτροπής της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του Συμβουλίου της Ευρώπης, που πραγματοποιήθηκε στις 24 Ιανουαρίου 2012 στο Στρασβούργο, με  θέμα "Τα μέτρα λιτότητας - ένας κίνδυνος για τη δημοκρατία και τα κοινωνικά δικαιώματα».

Μετάφραση από τα γαλλικά: Άννα Κόκκαλη-Γ.Μ.