Συνολική αλλαγή νοοτροπίας, του Κώστα Χρυσόγονου

Η προεκλογική περίοδος των περιφερειακών και δημοτικών εκλογών του 2010 έχει ήδη αρχίσει στην πράξη, με την καθημερινή ανακοίνωση ονομάτων υποψηφίων, τους οποίους στηρίζουν τα διάφορα κόμματα. Η ονοματολογία αυτή καθαυτή δεν έχει τόση σημασία, αφού κατά το μεγαλύτερο μέρος πρόκειται για ανακύκλωση των ίδιων φθαρμένων προσώπων στις ίδιες ή σε διαφορετικές θέσεις.
Το κρίσιμο στοιχείο είναι η διαδικασία, ή μάλλον η μη διαδικασία, η οποία οδηγεί στην πρόταση των υποψήφιων περιφερειαρχών, αντιπεριφερειαρχών, δημάρχων κ.λπ. Από ό,τι φαίνεται, δεν υπήρξε σχεδόν καμία περίπτωση ανοιχτής διαβούλευσης και ψηφοφορίας στις οργανώσεις βάσης των κομμάτων ή και ευρύτερα στις τοπικές κοινωνίες. Περίπου το σύνολο των εκλογών έχει γίνει, και συνεχίζει να γίνεται, με πλήρη αδιαφάνεια από τους κομματικούς ηγεμόνες και τις αυλές των υποτελών-«συμβούλων» τους, μέσα σ’ ένα κλίμα μηχανορραφιών και αυθαιρεσιών που παραπέμπουν περισσότερο στον βυζαντινό δεσποτισμό του Μεσαίωνα και λιγότερο σε μία σύγχρονη κοινοβουλευτική δημοκρατία.
Ενίοτε μάλιστα όλα αυτά φθάνουν έως τα όρια της πρόκλησης σε βάρος της νοημοσύνης του (υποτίθεται) «κυρίαρχου» λαού, όπως όταν ο τρίτης γενιάς γόνος βουλευτικής δυναστείας που ηγείται της αξιωματικής αντιπολίτευσης εγκαλεί υποψήφιο περιφερειάρχη για «οικογενειοκρατία», επειδή ο τελευταίος επέλεξε ως συνυποψήφιο αντιπεριφερειάρχη του τον αδελφό του. Κατά τα άλλα, βέβαια, αμφότερα τα κόμματα εξουσίας έχουν δώσει το «χρίσμα» σε πλειάδα συζύγων, τέκνων κ.λπ. ιστορικών στελεχών τους, για να διεκδικήσουν την εκλογή τους σε διάφορα προσοδοφόρα αξιώματα τον προσεχή Νοέμβριο.
Η οικογενειοκρατία, βέβαια, είναι απλά η κορυφή του πελατειακού παγόβουνου. Οι κομματικοί ηγεμόνες και οι χρισμένοι από αυτούς υποψήφιοι δεν συνδέονται στην πραγματικότητα με κατά κυριολεξία πολιτικές σχέσεις μεταξύ τους, αφού άλλωστε τα κόμματα εξουσίας ούτε πολιτικό πρόγραμμα ούτε πολιτική ιδεολογία διαθέτουν. Εξίσου λίγο ή καθόλου πρόγραμμα διαθέτουν και οι περισσότεροι κομματικοί συνδυασμοί των περιφερειακών και δημοτικών εκλογών.
Εξάλλου η εκπόνηση σοβαρού και αξιόπιστου προγράμματος είναι ούτως ή άλλως δύσκολη υπόθεση, επειδή οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης έχουν περιορισμένες αρμοδιότητες και ακόμη πιο περιορισμένους πόρους και εξαρτώνται έτσι από την κεντρική εξουσία (όπως και η τελευταία με τη σειρά της εξαρτάται από την περιβόητη «τρόικα»).
Οι σχέσεις που συνδέουν τους κομματικούς ηγεμόνες και τους χρισμένους υποψηφίους των κομμάτων είναι σχέσεις προσωπικής υποτέλειας και «εξυπηρετήσεων» κάθε μορφής, σε όφελος των προσωπικών τους συμφερόντων και σε βάρος, σε τελική ανάλυση, του γενικού συμφέροντος. Οσο η ελληνική κοινωνία εξακολουθεί να βρίσκεται υποταγμένη σ’ αυτό το φεουδαρχικό-κλεπτοκρατικό πολιτικό σύστημα, η κρίση και η απαξίωσή της σε όλα τα επίπεδα θα συνεχίσουν να επιδεινώνονται. Χρειαζόμαστε κόμματα αρχών με δημοκρατική εσωτερική οργάνωση και λειτουργία.
Χρειαζόμαστε αυτόφωτους τοπικούς άρχοντες, που θα αναδεικνύονται μέσα από ανοικτές και διαφανείς διαδικασίες των αντίστοιχων τοπικών κοινωνιών και όχι φορείς «χρισμάτων» των κομματικών ηγεμόνων, στηριγμένους σε πελατειακές πυραμίδες. Χρειαζόμαστε τελικά μια συνολική αλλαγή νοοτροπίας και συμπεριφοράς, δηλαδή μια τομή στον πολιτικό μας πολιτισμό.

Άρθρο του Κώστα Χρυσόγονου, καθηγητή Νομικής ΑΠΘ, για την εφημερίδα «Έθνος», 06/09/2010

Aπο: www.tvxs.gr